Waarom deze Romeinse keizer tegen christelijke naastenliefde was
- Nieuws
- Waarom deze Romeinse keizer tegen christelijke naastenliefde was
Geld geven aan mensen die het minder hebben. Het lijkt vanzelfsprekend, maar dat was het in de eerste eeuwen na Christus niet. Dat christenen massaal zorgden voor de armen in de Romeinse samenleving was namelijk revolutionair en iets waar niet iedereen blij mee was. Keizer Julianus schreef zelfs: "Het is een schande dat die christenen ook voor onze armen zorgen."
#5 - Geld - van kerkvaders tot kapitalisme - De Ongelooflijke Geschiedenis
Omzien naar de armen is een lange christelijke traditie, vertelt theoloog Stefan Paas in De Ongelooflijke Geschiedenis (EO). Een kerkvader uit de vierde eeuw, Johannes Chrysostomus, zei bijvoorbeeld: "Wie rijk is en niet gul uitdeelt aan de armen, is een rover." En de kerkvaders baseerden zich weer op de teksten uit de Bijbel. Jakobus, de broer van Jezus, schreef dat rijke mensen in de kerk niet meer aandacht mogen krijgen dan de armen. "In de kerk zat rijk en arm in principe door elkaar. Dat was echt ongebruikelijk in de hiërarchische Romeinse samenleving", zegt Paas.
Wie zijn wij, en waar komen we vandaan? In De Ongelooflijke Geschiedenis (EO) ontrafelen historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas samen met journalist David Boogerd hoe tweeduizend jaar christendom onze wereld heeft gevormd – en waarom dat nog altijd telt. De Ongelooflijke Geschiedenis (EO) is een zevendelige, adembenemende tocht door ons verleden. Het is een spin-off van De Ongelooflijke Podcast (EO). Luister via NPO Luister en alle podcastapps
Maar zorgden deze radicale woorden er ook voor dat christenen armen hielpen? "Ja", zegt historicus Beatrice de Graaf. "De daad werd echt bij het woord gevoegd. Historici die over deze tijd schrijven, zeggen dat er sprake was van een explosie van liefdadigheid. Voor armen, zieken, weduwen en wezen kwam structurele zorg." Dat klinkt ons nu heel logisch in de oren, maar dat was het toen dus niet, benadrukt De Graaf.
'Het is een schande'
"Het was zelfs confronterend voor de Romeinse samenleving", zegt De Graaf. Dat blijkt ook uit een brief van de laatste niet-christelijke keizer Julianus. Hij schrijft: "Het is een schande dat die christenen niet alleen voor hun eigen armen zorgen, maar ook voor de onze. Het is de naastenliefde van christenen voor vreemden, de zorg voor de graven van hun overledenen, hun heilige levensstijl." Dit zorgde er volgens Julianus voor dat het christendom zich kon verspreiden. En dat heeft ervoor gezorgd dat hun atheïsme zich heeft kunnen verspreiden.
Julianus schreef deze brief aan een hogepriester, het was volgens De Graaf een onderdeel van zijn 'eigen campagne om het Romeinse veelgodendom te herstellen'. De naastenliefde van de christenen zorgde ervoor dat het christendom hard groeide: "Julianus vond de christelijke naastenliefde dus heel erg vervelend." Tegelijkertijd wilde hij wel van de christenen leren in hun zorg voor de armen en hoopte hij daarmee mensen terug te halen naar de Romeinse religie en tempels. Maar, zegt De Graaf: "Dat is duidelijk niet gelukt."
Liefdadigheid is nog steeds een belangrijk onderwerp voor christenen, duidt Paas. Ze geven bijvoorbeeld meer geld aan goede doelen dan niet-christenen: "De gemiddelde Nederlander geeft echt bizar weinig, minder dan 1% van het jaarinkomen. Daar kunnen we wel iets meer kerk gebruiken."
Gerelateerd
