Er is een 'civil war' gaande in de Britse politiek

Opeens wordt de oorlog erbij gehaald. De Britten laten zich niet zomaar opzij zetten. Dan wordt het "Duinkerken" en terugvechten. Krasse taal van Jeremy Hunt, de minister van Buitenlandse Zaken. Hij vergeleek de Europese Unie met de vroegere Sovjet Unie. Dat land mocht je ook nooit verlaten. "Als je van de EU een gevangenis maakt, dan neemt de lust te ontsnappen niet af. Integendeel. We zullen niet de enige gevangene zijn die proberen te ontvluchten."

Als de teksten scherper worden, neemt het niveau van de argumentatie meestal af. Maar het voordeel van de Britse politiek is dat alle parlementariërs kunnen praten. Hele of halve waarheden, kletspraat of pure verzinsels, het wordt altijd goed verteld. Voor wie op het Binnenhof is opgegroeid, blijft dit keer op keer een confrontatie met wat wij juist niet hebben.

'Lijkt wel een theaterfestival'

Als het niet over iets belangrijks zou gaan, zou je denken dat ik op het vierdaags theaterfestival De Parade ben beland. Zo loop ik al dagen de "voorstellingen" met het Britse parlementslid Jacob Rees Mogg af. Hij behoort met Boris Johnson tot de vaste stoorzenders van Theresa May.

Rees Mogg trekt volle zalen, praat zonder papier en ziet er uit alsof de moderniteit aan hem is voorbij gegaan. Net als Johnson lijkt het alsof beiden zijn afgestudeerd op Zweinstein, de toverschool uit de Harry Potter boeken. Ze hebben een verlangen naar iets dat niet bestaat en beloven het onwerkelijke.

Natuurlijk spreekt het aan als je zegt dat het Verenigd Koninkrijk weer groot en machtig wordt. En dat, zoals ik op een bijeenkomst hoorde, de Britten ook gewoon Sauvignon Blanc uit Nieuw-Zeeland kunnen drinken en niet afhankelijk zijn van witte wijn afkomstig uit Europa.

Civil War

"Sack her, sack her." Rees Mogg had de kritische conservatieve partijleden in een uitpuilende te kleine zaal zo opgezweept dat ze opriepen Theresa May te lozen en de Brexit-plannen van haar weg te kieperen.

De Britse pers noemt het een "civil war" die gaande is in de Britse politiek. Het is een oorlog waarbij alle partijen door elkaar lopen, links en rechts tikken uitdelen en slachtoffers maken.

Voor een politiek leider een hopeloos gegeven. Theresa May kan geen kant op, niet naar links, rechts, naar voren of naar achter. Ze staat hoe dan ook voortdurend vol in de wind, erger nog, ze ligt de gehele dag onder schot.

Vandaag probeert ze aandacht te generen met een groot migratieplan. Migratie, één van de redenen waarom de Britten stemden voor vertrek uit de Europese Unie. Iedereen kan immers maar binnenkomen, zo is het beeld. Dat gaat veranderen, zegt May. Vooral laag opgeleiden kunnen in de toekomst niet zomaar meer het Verenigd Koninkrijk binnen. Althans als de Brexit naar het model van May gerealiseerd wordt.

Pogingen om de ontevredenen te paaien. Maar het helpt niet, dat staat vast. Voor de één gaat het te ver en voor de ander is het "too little too late."

Vechtscheiding

Mij wordt op het congres voortdurend uitgelegd dat Engeland een eiland is, dat 'wij' anders zijn dan Europa. Dat anders zijn klopt. Dat is nu juist al eeuwen het gegeven, waardoor de relatie met Europa altijd gebaseerd is op ruzie maken en het weer bijleggen. En andersom. Nu is het terechtgekomen in de fase van een vechtscheiding. Maar ik lees nu al dat over een aantal jaren de gesprekken voor een hernieuwde toetreding niet moet worden uitgesloten. Het woord 'Breturn' heeft nog geen school gemaakt, maar het stond in The Times.

Theater, was het dat maar. Wat ik hier zie is de deconfiture van de politieke beschaving. Rees Mogg, Europarlementariēr Nigel Farage - die de anti-Europese veenbrand al jaren gelden aanblies - en Boris Johnson. Ze hebben hun voorstelling goed voorbereid maar het blijft populisme, retorisch goed verpakt, in een net pak.

Als journalist wil je op enig moment toch een conclusie trekken. Daar kom ik nog niet aan toe. Ik sta nu in de rij voor het verhaal van Boris Johnson. Hij ziet grote kansen voor het VK buiten Europa, waarschuwt voor het marxisme van de Labour en Jeremy Corbyn, en bepleit mogelijk de scheiding een beetje op te rekken. Bovenal komt hij met de zaag voor de stoel van Theresa May. Premier wordt hij niet. Maar toegegeven, dat werd ooit ook van Donald Trump gezegd. De zaal zit propvol. Dat zeker.

Kees Boonman

Kees Boonman is politiek analist. Hij is elke zaterdag te horen om 09.00 uur bij Nieuwsweekend (Omroep Max) en hij is analist bij Spraakmakers (KRO-NCRV) op NPO Radio 1.