Rijken die hun portemonnee trekken om journalisten te pesten, hoe erg is dat?

Het gaat volgens Vos om rijke beroemdheden of bedrijven die zich voelen aangevallen door journalisten. “En die grijpen vervolgens alle middelen aan om deze journalisten zwart te maken. Ze besteden enorme vermogens aan nieuwsbedrijven of huren zelfs andere journalisten in om pikante informatie over de betreffende journalist te vinden en dat vervolgens te publiceren.”

Gawker vs Hulk Hogan

Als voorbeeld noemt Vos de affaire tussen roddel- en nieuwssite Gawker en Hulk Hogan. Gawker publiceerde een seksvideo van de bekende worstelaar wat Hogan tot grote woede wekte. Samen met internetmiljardair en Silicon Valley-man Peter Thiel ondernam hij actie.

Thiel had ook nog een appeltje te schillen met Gawker omdat die zijn homoseksualiteit publiek had gemaakt. Thiel en Hogan hadden succes met de procedures die ze voerden. “Het roddelmedium moet nu een boete van 140 miljoen dollar betalen en gaat daar waarschijnlijk failliet aan”, aldus Vos.

Vlek op blazoen

Een ander voorbeeld dat Vos aanhaalt is dat van onderzoeksjournalist Jane Mayer van The New Yorker. Ze schreef over de duistere praktijk van de aartsconservatieve en schatrijke gebroeders Charles en David Koch. Zij oefenden met miljarden grote invloed uit op de Amerikaanse politiek, waar Mayer over schreef. Uiteindelijk huurde de broers Koch een mediabedrijf in dat aan de slag ging met hun research naar Mayer. Ze vonden niets, maar publiceerden toch een artikel waarin ze Mayer betichtten van plagiaat: een flinke vlek op haar blazoen.

NL: Nina Brink vs Eric Smit

Frans Lomans, hoofdredacteur van Panorama, ziet de Amerikaanse praktijken niet zo snel ook in Nederland gebeuren. Daarvoor is Nederland te klein, meent hij.

De praktijken doen hem wel denken aan de zaak Nina Brink en Eric Smit. De vermogende Nina Brink van internetprovider World Online deed er niet alleen alles aan om haar gelijk te halen, maar ook om schrijver Eric Smit, schrijver van het boek 'Nina; de onweerstaanbare opkomst van een power lady', kapot te maken. Uiteindelijk kon hij niet doorgaan met procederen omdat hij daar het geld niet voor had. “Media zijn niet meer zo rijk, dus daar ben je heel voorzichtig in als journalist”, benadrukt Lomans.

Taco Rijssemus, mediadirecteur van KRO-NCRV begrijpt de journalisten van Gawker ook wel een beetje. Zij beweren dat hun online platform ‘het laatste check bastion is van de rijken’. “Er wordt al snel door journalisten moord en brand geschreeuwd als zoiets gebeurt, maar misschien is het niet zo erg. Op het moment dat je iemand aanvalt, dan breng je wat teweeg. Daar doen journalisten soms ook wel lichtzinnig over. Dan heb je nog de Raad voor de Journalistiek waar je naartoe kunt, maar daarnaast wil je ook wat anders doen.”

'Je moet zorgen dat je feiten kloppen'

Rijssemus wijst er op dat journalisten vooral moeten zorgen dat hun feiten kloppen. Als voorbeeld noemt hij Ryanair dat rechtszaken aanspande tegen het KRO-programma Reporter. Onderzoeksjournalisten van het programma waren erachter gekomen dat gevaarlijke situaties ontstonden doordat de vliegtuigmaatschappij haar piloten opdroeg met een minimale hoeveelheid brandstof te vliegen.

Dat is risicovol omdat eventueel uitwijken naar een andere luchthaven daardoor praktisch onmogelijk is. Het rechtbankrelaas laat volgens Rijssemus zien dat als je als journalist goed je werk doet, je ook niets te vrezen hebt. “Tot nu toe zijn alle zaken door ons gewonnen”, aldus Rijssemus.

Wel realiseert hij zich dat de KRO-NCRV een sterk mediabedrijf is dat het zich kan veroorloven om sterke advocaten in te huren en zich bovendien tegen dit soort incidenten kan verzekeren.