Het teflonlaagje van Rutte

Ard van der Steur verraste dan toch nog, tijdens zijn (voorlopig) laatste debat in de Kamer. Hij stopt ermee - voelt te weinig vertrouwen van de Tweede Kamer, en hield de eer maar aan zichzelf.

Van der Steur is een geroemd debater, maar deze strijd kon hij niet meer winnen.

Verbale lenigheid

Mark Rutte hield zich weer staande. Hij moet de campagne met zo weinig mogelijk kleerscheuren doorkomen. Vandaar zijn - met veel cynisme begroete - charmeoffensief van maandag, met een paginagrote advertentie in een paar landelijke dagbladen. Het valt te bezien of hij de immer aanwezige zweem van onbetrouwbaarheid bij het electoraat weg kan nemen, maar zijn verbale lenigheid zou wel eens een handje kunnen helpen.

Rutte doet ogenschijnlijk niets liever dan debatteren. Hij heeft er zichtbaar plezier in. Zie hem glunderen in het ministersvak, terwijl zijn collega's er toch vaak stukken vermoeider en ingezakter bij zitten. Maar voor Rutte geldt: hoe langer een debat duurt, hoe beter.

Soms, heel soms, is Rutte geïrriteerd. Donderdag bijvoorbeeld, toen hij moest toezien hoe zijn collega op het rooster werd gelegd. Op zulke momenten doet Rutte denken aan zijn voorganger Jan-Peter Balkenende.

En berouw tonen na een zwaar debat, dat zie je Rutte ook nauwelijks doen. Waarschijnlijk omdat hij weinig echt zware debatten lijkt te voeren. Behalve die ene keer, toen het ook over de Teevendeal ging, en hij had over 'het zwaarste debat' uit zijn loopbaan gevoerd had.

Maar verder is het Rutte die de sfeer bepaalt, die de regie voert, en die uitstraalt: kom maar.

De trucs van Rutte

En daarbij bedient Rutte zich, uiteraard, van enkele tactieken.

Semantische discussies voeren bijvoorbeeld. Een effectieve strategie, omdat het vaak de aandacht afleidt van waar het écht om draait. Tijdens het Teevendeal-debat in maart 2015 bijvoorbeeld, toen Rutte tegen Alexander Pechtold een rookgordijn optrok. Nee, er was geen verslag van het gesprek van de directeur-generaal met de staatssecretaris, er was alleen een persoonlijke aantekening. En die wilde Rutte niet delen.

Wat Rutte ook graag doet, is het aanvallen van de aanname achter een vraag. De aannames van de heer Roemer kloppen simpelweg niet, zei Rutte tijdens het debat van donderdag. Waarmee hij Roemer uit zijn tent lokte. De fijnproevers weten dat Rutte deze truc uit The West Wing heeft gekopieerd.

Als het lastig wordt, heeft Rutte altijd nog dat andere wapen. Een wapen dat wel tot steeds meer irritatie in de Kamer leidt: zijn humor. Rutte brengt graag een beetje lucht in de debatten. Door zijn ontspanning te etaleren, zet hij de oppositie en passant neer als een beetje kribbig, zeurderig, zodat hij weer de joviale, ontspannen premier kan uithangen.

Pion Van der Steur

Rutte lacht de problemen vaak weg, hoor je dan. Dat kan zo zijn, maar vergeet niet dat hij ook over een ontzagwekkende dossierkennis beschikt. Die gooide hij donderdag in de strijd. Rutte gaf daar een minutieuze uiteenzetting van de behandeling die een cruciale Kamerbrief op zijn ministerie kreeg. Uit zijn hoofd.

Tot slot benoemt Rutte graag de tactiek van zijn opponent. 'Dit zijn weer van die leading-questions van de heer Wilders, zei hij ooit, wanneer die hem toebeet dat niemand in Nederland meer in hem gelooft. Hij benoemt graag hoe zijn rivalen te werk gaan.

Debatteren kan Rutte - dat was niet voorbehouden aan zijn gevallen kompaan. Die verbale lenigheid, dat teflonlaagje, zal Rutte heel hard nodig hebben de komende tijd. Pion van Der Steur mag dan zijn geofferd, de Koning van het schaakspel is nog lang niet uit de problemen.

De reconstructie van Peter Kee is hier terug te luisteren: