Pastoor Youp van ’t Hek, ik zie u graag in de kerk

'Alsjeblieft,' verzuchtte Youp, 'maak ons een avondje een kerk, want dan kan ik een veel betere voorstelling op televisie maken'. Onze eminence grise van de vaderlandse cabaretscene wil eigenlijk niet spelen voor minder dan 250 mensen in de zaal. Ik begrijp dat. Ik herken dat. College geven, toneelspelen, de mis vieren, het is allemaal sappelen als 't alleen online kan. Musea, concertzalen, horeca en kerken zuchten al maanden onder knellende maatregelen. Dat Youp 't even niet meer trekt, dat zij hem dan ook zeker vergeven.

Het idee om Youp van ’t Hek om Carré één avond te verkerken vind ik dan ook een hele interessante. En dan ben ik nota bene een kerkgaande, rooms-katholieke cultuurtheoloog. Maar dan moeten we wel enkele dingen met elkaar afspreken.

Meer dan een gebouw

Ten eerste, laten we niet vergeten dat een kerkgebouw dat alleen maar is vanwege de religieuze gemeenschap die daar samenkomt. De psalmzingende – ja, nu dus even niet – Bijbellezende, biddende en vierende mensen zijn 'kerk' in de meest basale zin van het woord. Omdat kerkelingen de onuitroeibare neiging hebben zich elke week op dezelfde plek en rond hetzelfde moment aan deze praktijken over te geven, hebben we maar een dedicated building verzonnen, die we dus – met enige verwarring – ook ‘kerk’ zijn gaan noemen.

Dat gebouw zijn we dan ook zo gaan inrichten dat iedereen gelijk begrijpt wat de primaire functie van dat gebouw is. Wel zo praktisch. Maar elk gebouw kan een kerk zijn, terwijl in een kerkgebouw ook andere dingen kunnen gebeuren. Als je geen kerkgebouw tot je beschikking hebt, zijn christenen echt niet te beroerd om in garageboxen, gymzalen en in het weekend leegstaande schoolgebouwen binnen te trekken – niet gewapend overigens, zoals we soms in de geschiedenis we gewend waren. Die gymzaal is dan even kerk, omdat mensen daar kerk zijn. Anderzijds kan je een kerkzaal ook gebruiken voor een concert of de kloosteromgang voor het exposeren van moderne kunst.

Vrijwillig

Ten tweede moet Youp zich ook wel even realiseren dat de kerken (toegegeven, niet allemaal, maar wel veruit de meesten) zich al maanden vrijwillig houden aan de dertigpersonenregeling. Niet omdat de overheid ons dat verplicht, dat kan ze wegens de vrijheid van godsdienst niet, maar omdat de gemiddelde kerkganger heel goed begrijpt dat het ook je christenplicht is zorg te dragen voor elkaars gezondheid, binnen en buiten het kerkgebouw.

Dus als Youp denkt dat ie met de verkerking van Carré die 250 mensen gaat halen, die hij zo graag wil, dan mag dat misschien, maar het gaat precies in tegen de moralistische toon waar onze gevierde cabaretier zo’n patent op lijkt te hebben. Bovendien heeft Youp aan den lijve ondervonden dat met Corona niet te spotten valt.

Religieuze viering

Ten derde, wie a zegt, moet ook b zeggen. Als Youp meer publiek bij zijn oudejaarsvoorstelling wil door zijn Carré tot kerk te laten verklaren, dan moet hij ook ‘kerkelijk’ doen. Dat werkt andersom namelijk ook.

Wie in een kerkgebouw een tentoonstelling wil houden, moet zich aan de tentoonstellingcoronaregels (één woord) houden, niet aan die van kerkvieringen. En wie een concert wil geven in de kerk, moet zich aan de concertcoronaregels (ook één woord) houden. Dus als Youp zijn Carré tot kerk wil maken, moet zijn show ook een religieuze viering zijn. Dan moet het publiek ook bereid zijn en de gelegenheid krijgen om in de viering te participeren, zoals dat in een kerkviering ook altijd het geval is. Dan moet Youp ook in die viering voorgaan, als een postmoderne priester of dominee. En dan moet deze dominee ons als Nederlands volk, dat de viering volgt via de televisie, voorgaan in een collectieve boetedoening, het vragen om vergeving, het bidden om zegen voor het nieuwe jaar.

Dus Youp, als jij jouw show geloofwaardig tot een religieuze viering weet om te toveren, zal ik persoonlijk jouw pleidooi van harte steunen waar ik maar kan. Tot 31 december in de kerk, pastoor Van ’t Hek. Met gezegende groet, uw virtuele parochiaan.