Prinsjesdag en de mythe van het lek

De redactie van RTL is er in gespecialiseerd om de ‘pret’ te bederven. Begin september gaat bij de commerciëlen het alarm op de Haagse redactie af. Verloven worden ingetrokken en de huisvuilkalender van de gemeente wordt minutieus bestudeerd, zodat RTL net iets eerder bij de kliko op het Binnenhof is dan de Haagse gemeentelijke reinigingsdienst. Als ze bij de NOS nog bezig zijn de roosters gelijk te leggen, zitten ze bij RTL op het Plein al de kabinetsgeheimen door te vlooien. Dat denken we dan. En we moeten geloven dat het lek iets is zoals het staat beschreven in het woordenboek: een gat dat er niet hoort, waardoor iets dat binnen moet blijven naar buiten kan…

Het is waar, de journalistiek is er voor uitgevonden: tegels moeten worden gelicht, wat geheim is moet op tafel komen.

Maar met de meeste Haagse lekken is het anders. Voor zo’n lek hoef je niet vroeg op, evenmin is het noodzakelijk om je op onzalige uren op te houden in de parkeergarage vlakbij het Torentje. En wedijveren met de ophaaldienst om als eerste bij de vuilniszak te zijn, is niet nodig.

Het lek bestaat namelijk niet. De kraan wordt gewoon door een direct betrokkene van de coalitie opengedraaid. Emmer er onder en weg er mee. Zo gaat het ongeveer. Journalisten vinden het sowieso altijd leuk als eerste iets nieuws te brengen. Dat blijft. Maar, in dit geval, is de politiek de belanghebbende. Want wat is het nieuws? Dat wij niet hoeven te mopperen omdat we er allemaal iets op vooruitgaan. Nu moet dat vooruitgaan niet worden overdreven, want dat ligt gemiddeld voor iedereen op het niveau van een extra stroopwafel met een kopje koffie.

Maar dat dondert niet, iets er bij is in elk geval niet iets er af. En daar is het partijen in een op stoom komende verkiezingscampagne om te doen. En zo moet je elk lek bestuderen. Niet dát er gelekt is, is nieuws. Wat er gelekt is, dáár zit de clou. Wie heeft er belang bij wat er nu reeds bekend is geworden? In dit geval is het lek bedoeld om de potentiële VVD- en PvdA-kiezer mild te stemmen. Zodat er wordt gedacht: dat kabinet heeft het uiteindelijk toch niet zo slecht gedaan. Politiek is marketing. Met een goed verhaal alleen kom je er niet. Je moet in de politiek ook een verhaal weten te verkopen. Kortom, een lek is onderdeel in een strategie.

En Prinsjesdag? Dat gaat voor ons, de holbewoners op het Binnenhof, over de stukken, de komma’s achter de cijfers en andersom. Ook nu weer heb ik niemand in de supermarkt over de koopkrachtcijfers gehoord, laat staan dat iemand mij aansprak over het lek. Het relativeert. En de Derde Dinsdag in September gaat waarschijnlijk vooraleerst over de Gouden Koets die wordt gemist. Die staat op de brug in de Garage. En ach, het blijft een leuke dag, zelfs als het nieuws al oud is.

Kees Boonman is politiek commentator