De week van Kee over de miskleun van Zijlstra

De kritiek was bikkelhard. Maar daar had Zijlstra het toch echt zelf naar gemaakt, met de tweetrapsraket die hij maandag voor zichzelf gelanceerd had.

Eerst sipte hij dat RTL het Sinterklaasfeest vermoordt, nu daar alleen nog maar Pieten met roetvegen op het gelaat uit de schoorsteen komen. Hoe moest hij dat nou weer aan zijn zoontje uitleggen?

's Avonds, bij Pauw, wilde hij dat wel toelichten. Maar zijn pleidooi mislukte volkomen. Wat was pijnlijker? De felle repliek van Sophie Hilbrand en Anousha Nzume? De spottende, soms ronduit cynische vragen van Jeroen Pauw? Of toch de smalende blikken van wielrenners Steven Kruijswijk en Robert Gesink, die zich verder niet mengden in het gesprek?

Nee, dat was niet best, grijnsde Zijlstra toen ik hem na afloop van de uitzending opving. Maar echt ontdaan leek hij niet. Hij dronk ontspannen een wijntje en bleef tot diep in de nacht hangen. De volgende dag in de Tweede Kamer werd Zijlstra opgewacht door Rutger Castricum van Roemer die hem graag nog wat zout in de wond wilde wrijven. De liberaal gaf direct toe dat hij wel betere optredens had gehad.

Ja, dat chagrijn over Sinterklaas zit diep, bezwoer Zijlstra. Toch stond hij te grijnzen alsof het hem ook weer niet zóveel deed.

Bij de patatbalie, de mixed zone waar journalisten, politici en voorlichters elkaar treffen, zocht hij me even later op. Hij vertelde lachend over de vele reacties in de mailbox. Positief, vroeg ik. Ja, dat ook, antwoordde hij nonchalant en hij lachte nog harder. Maar de meeste mensen vonden toch dat hij het ernstig had laten afweten.

Ja of nee - zoals het hoort

Halbe Zijlstra zit vaak bij Pauw - en niet zonder reden. Hij is recht voor z'n raap, en deinst nergens voor terug. Het inleidende vraaggesprekje, waar slechts een ja of een nee is toegestaan, vinden veel politici maar niks. Ze proberen dan toch maar een uitweg te zoeken in een antwoord vol mitsen en maren.

Zijlstra niet. Die zegt gewoon ja of nee. Zoals het hoort.

En met Jörgen Raymann en Claudia de Breij in debat over het vluchtelingenprobleem? Veel politieke kopstukken schrikken terug voor het enorme afbreukrisico. Zijlstra niet. En soms, zoals maandag, pakt dat verkeerd uit.

Rechtsbuiten

Op 1 november 2012 wordt Halbe Zijlstra, in het kabinet Rutte-1 nog staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, benoemd tot fractievoorzitter van de VVD. De kroonprins van de VVD is de enige kandidaat. Hij heeft ambities. Premier in de toekomst? Waarom niet.

Zijlstra is loyaal aan zijn partijleider, maar wil zich ook profileren als de rechtsbuiten van de VVD. Het kabinet met de Partij van de Arbeid heeft niet zijn voorkeur.

Zijlstra kreeg vorig jaar twee knetterende ruzies met premier Rutte.

Speciale opvangcentra voor uitgeprocedeerden? Brr

Het eerste conflict volgt uit de bed-bad-broodkwestie. Hebben de coalitiepartijen eindelijk een deal, schiet de VVD-fractie die af. Twee grote opvangcentra voor uitgeprocedeerden? Brr, denkt Halbe Zijlstra - hij gruwt ervan.

Want Zijlstra staat een streng asielbeleid voor. Asielzoekers moeten de uitspraken van de rechter volgen. Als Willem Holleeder net zo goed naar de rechter zou luisteren als deze mensen, zou hij nog geen dag in de gevangenis hebben gezeten, zegt Zijlstra tegen de cameraploegen als de spanning in de coalitie en in VVD-gelederen hoog oploopt.

Hier stipt Zijlstra ondubbelzinnig het verschil aan met de Partij van de Arbeid - en misschien wel het verschil met zijn eigen partijtop.

Een kabinetscrisis wordt ternauwernood afgewend, maar Rutte en Zijlstra botsen flink. De regeringspartijen bereiken, na beraad van een uur of veertig , een compromis. Geen twee grote opvangcentra, maar vijf kleinere. En wanneer illegalen niet meewerken aan een terugkeer, worden gemeenten financieel gekort.

Strontkar

Dan ruzie nummer twee. De gebroken verkiezingsbelofte van Rutte - geen cent meer naar de Grieken - irriteert ook Zijlstra mateloos. Maar hij gaat akkoord, zeer tegen zijn zin.

Het debat waarin Rutte van alle oppositiepartijen de strontkar over zich krijgt uitgestort, laat Zijlstra aan zich voorbij gaan. Hij moet op dat moment twee tegenstribbelende fractiegenoten over de streep trekken - en dat lukt hem.

Zo loyaal is-ie dan ook wel weer.

En zijn bewijsdrang levert niet altijd ruzie op. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen dit jaar verkeerde Zijlstra in bloedvorm. Hij sleepte zelfs de jaarlijkse Debatprijs in de wacht, wat toch best lastig is als de minister-president dezelfde kleur draagt en er sowieso vaak met de beker vandoor gaat.

De jury was onder de indruk van de vele interrupties die Zijlstra 'zonder uitzondering zelfverzekerd, inhoudelijk en met flair beantwoordde'. Daarnaast schetste Zijlstra volgens de jury 'een onversneden liberale visie op de toekomst'.

Schitteren zoals tijdens de Beschouwingen deed Zijlstra deze week alles behalve. Hij vloog zelfs gierend uit de bocht, maar dat is bijna onvermijdelijk als je kleur wil bekennen. Toch had VVD-chef Rutte nog zo gezegd: de politiek gaat niet over de invulling van het Sinterklaasfeest.

Had Zijlstra nu maar geluisterd...

De reconstructie van politiek commentator Peter Kee en het gesprek na afloop met Halbe Zijlstra zijn hier terug te luisteren.

Vorige week: de reconstructie van Peter Kee over de verkiezingsstrijd bij de Partij van de Arbeid.