Patriottisme

We mogen trots zijn op Nederland. Dat gevoelt draagt haast iedere partij uit. Over de hele linie, links, rechts, progressief en conservatief, het is vaderlandsliefde dat de klok slaat. Geen partijprogramma zonder zinnetje over hoe mooi Nederland wel is of hoe trots we mogen zijn op onze identiteit. En ja, dat is nieuw.

Verklaar me voor gek, maar bij terugkomst uit Barneveld ben ik de archieven ingedoken. Partijprogramma’s uit 2012 gaan lezen. Van die landstrots was toen maar weinig te merken. Nederland was in crisis was de boodschap. Volgens de PvdA gingen we zelfs ‘de verkeerde kant op’. Een handvol partijen was nog wel trots, maar vreesde het ergste. Het was enkel de PVV die puur patriottisme uitstraalde

Nu is dat anders. Goed, de SP is vergeten de verplichte paragraaf vol trotse woorden te schrijven. Oke, ook bij de Partij voor de Dieren vind je maar weinig tevreden woorden terug. Verder heeft iedereen wel iets te zeggen over het behoud van onze cultuur, onze identiteit of hoe mooi ons land is en vooral hoe we dat zo houden.

Die trots is overigens niet helemaal nieuw. Zo’n tien jaar geleden stak deze trend ook de kop op. Toen bij rechtse partijen. Het was de opkomst van Wilders. Verdonk stond met haar ‘Trots op Nederland’ zelfs op 25 zetels in de peilingen. Ook de VVD koos voor de afslag van vaderlandsliefde, net zoals ze onder Bolkestein een klein decennium daarvoor hadden gedaan. Maar het was ook de periode waarin Balkenende werd weggelachen met zijn pleidooi voor een VOC-mentaliteit.

Het is daarom niet verwonderlijk dat het juist het CDA en de VVD zijn die nu het patriottisme terug op de kaart hebben gezet. Rutte was de trendsetter in 2015. “We hebben gewoon een waanzinnig gaaf land,” riep hij uit. In de lente van 2016 deed het CDA er een schepje bovenop met een “pleidooi voor gezonde vaderlandsliefde.” De kleine christelijke partijen doen hier graag aan mee. De ChristenUnie wil onze normen vastleggen in de grondwet en de SGP eist meer oog voor onze identiteit.

Onder linkse partijen is dat patriottisch gevoel altijd met argusogen bekeken. Lang werd er gewaarschuwd voor de gevaren van landstrots. Patriottisme werd al snel tot nationalisme verklaard. Lodewijk Asscher is de eerste die daarmee breekt. Hij wil 'progressief patriottisme.' Jesse Klaver volgt in zijn voetsporen. Hij gaat voor een Hollands feel-good-gevoel. Als het aan hem ligt komt er zelfs een echte nationale feestdag. Tweede pinksterdag wordt ingeruild de dag van het staatsburgerschap.

Eerlijk is eerlijk, hier moet ik de hand ook in eigen boezem steken. Wij van de media, of in ieder geval ik van De Nieuws BV doe er net zo hard aan mee. Bevrijdingsdag nog. Samen met een collega pitchte ik het idee voor een patriottische show. Om 5 mei echt een feestje te maken. Onbeschaamd oranje boven was het idee. Een bombastisch begin en maar 1 gevoel; we zijn een gaaf land. Een heerlijke show om te maken. Feel good voor het vaderland.

Het CDA-congres van zaterdag liet nog maar eens zien dat die landstrots niet weg te denken is deze verkiezingen. Niemand die opkijkt van een voormalig Commandant Landstrijdkrachten op een politiek podium. Zelfs niet als hij daar enkel staat als publieksopwarmer voor een lijsttrekker, voor Buma. Dat kun je eng vinden, maar vergeleken bij de campagne van Trump is het een zeer beschaafd vaderlandslievend voorprogramma…

David van der Wilde is politiek redacteur voor het NPO Radio1 programma De Nieuws BV en presenteert iedere week de Amsterdamse podcast voor het NPO Radio1 programma Hier Hoor Je Hoe Het Echt Zit.