'Journalistiek mag kritischer zijn op verzamelaars van metadata'

Ook de journalistiek mag ‘verder gaan’, vindt journalist en columnist Jean-Pierre Geelen. “Dus niet alleen door bedrijven als Apple te bejubelen als er een nieuwe iPhone uitkomt, maar ook scherp in de gaten te houden wat zij doen met de data die via smartphones verzameld wordt”, zegt hij in het Mediaforum op NPO Radio 1.

Volgens Preneel zijn we ‘gekooid’ door onze smartphone en daardoor raken we de controle over ons leven kwijt. Apps zoals WhatsApp, PokemonGo en bepaalde datingapps vragen de gebruiker of zij hun locatie mogen opslaan. Een voorwaarde om de app te gebruiken, maar door toestemming te geven krijgen deze bedrijven gratis en voor niets interessante metadata. Bijvoorbeeld over naar welke websites je surft terwijl je in de supermarkt stond, welke nieuwssites je bekijkt voordat je online een aankoop doet en op welke advertenties je klikt in je Facebook timeline.

Makkelijk af te luisteren

Preneel meent dat gebruikers het gevaar van het vrijgeven van hun metadata niet inzien. De machtige communicatiediensten zijn allemaal in handen van Amerikaanse bedrijven die hun informatie ook weer doorspelen aan overheden. Wie de Skype-app op zijn tablet heeft, geeft zijn informatie niet alleen aan Apple, maar ook aan zijn overheid omdat de app via het afluisterprogramma Prism gemakkelijk is af te luisteren, beweert Preneel.

Jan Slagter, oprichter en bestuurder van Omroep MAX, zegt dat het niet voor niets is dat we premier Mark Rutte af en toe nog zien met zijn Nokia 3310. Hij zou het goed vinden als de omroep eens een uitgebreid programma maakt over wat te gevolgen zijn van het vrijgeven van onze meta-data. Geelen zegt dat hij zijn data extra goed beschermt door zijn bestanden niet in ‘de cloud’ op te slaan. “Je gegevens zomaar op een andere computer opslaan, dat doe je toch ook niet”, legt hij uit.

Filter bubble

Preneel wijst in het interview ook op de ‘filter bubble’. Zo volgen we het nieuws via onze timeline op Facebook. Een manier van zelfmanipulatie, meent hij. “Dat maakt onze acties minder rijk.” Hij hoopt dat burgers een overheid krijgen die ze beter beschermt want tot nu toe laten ze het volgens hem afweten. “Het is ook een verschil in wereldbeeld. In China vindt men dat de overheid alles mag weten. In de Verenigde Staten wantrouwt men de overheid, maar mogen bedrijven alles weten en in Europa wantrouwen we allebei een beetje, maar laten we alles gewoon gebeuren.”