Wat maakt tv leuk?

Ik wil graag en meteen voorzitter van de Bruce Springsteen fanclub ("57 channels and nothing on") worden, want hemelse goedheid wat wordt er een enorme hoop troep op de treurbuis gegooid en wat kan je je ergeren aan ongeveer 93.12 procent van dat alles. Maar zoals mijn wijze vader me vaak zei: "Ergeren heeft geen zin, niet kijken wel".

Ik kwam programma's tegen die ik nog nooit gezien had: dating shows, slappe grappenmakers, infantiele spelletjesshows, schrikbarend slechte talkshows, ellenlange voetbalwedstrijden uit onderbonden die ingeschreeuwd werden alsof het wereldwedstrijden betrof. En ik zag reruns van reruns van shows die nooit leuk waren, maar waar je nu alleen maar plaatsvervangende schaamte bij nodig had om te overleven. Neen, ik ga, om de lieve vrede, geen namen noemen hoewel dat wellicht wel weer reuring zou opleveren, maar godherejezus wat wordt er op de Nederlandse treurbuis matige televisie vertoond.

Hoogtepunten: Winfried Baijens en Australian Open

Genoeg oude mannen gemopper nu; gaarne de andere, vrolijke kant. De pluspunten. Om het simpel te stellen: het hele voorkomen van presentator Winfried Baijens: wat een vakman, wat prettig om naar te kijken. Moeten ze zuinig op zijn bij de NOS. Enorm groot talent. Beste sinds jaren.

De beste tenniswedstrijd van de week was die tussen Nadal en Thiem. Formidabel qua spel, klassiek strak gemaakt door de Aussies in Melbourne. Zelden heb ik vier uur lang zoveel goede sport achter elkaar gezien; iedere minuut was goed, iedere balwisseling kon beslissend worden, dit was topsport van een bijna eng hoog kaliber en tennis uit Australië ziet er altijd 'natural' uit: geen vervelende, te lange beauty-shots, geen beroemdheden-peeping, geen camera-trucjes, geen kunst-tv, geen regisseurs die denken voor een Oscar te moeten gaan: gewoon laten zien wat er gebeurt, graag met zo min mogelijk commentaar.

'Stilte hoort bij tennis'

Dat is bij de nieuwe lichting op Eurosport wel erg veel gevraagd. Meisjes en jongens daar: stilte hoort zo bij tennis en maakt het kijken zoveel prettiger. Ik zal het nog een keer duidelijk zeggen: toen Theo Bakker stopte met dit vak, lag zijn koninkrijk open. Van allen die er nu zitten mogen uitsluitend de dames Pakker, Boogert en Mesker op zijn stoel plaatsnemen. De groep meneertjes/kenners/tennisleraren die nu wat zegt, mag de veters van Theo's schoenen niet eens strikken. Leer te zwijgen!

Zo. Een bijna prettige uitzondering was Feyenoord-fan Raemon Sluiter die wel iets extra's aanleverde: inside analyses van wat er werkelijk gebeurde, maar die toch niet gewend was vier uur achtereen spanning in zijn opmerkingen te houden. Commentaar geven, goed commentaar geven, is namelijk zo moeilijk. Het is een vak dat je langzaam leert en waarbij strakke coaching nodig is. Ik heb niet de indruk dat de voetbaljongens bij FOX en Ziggo, de grote groep tennismensen van de diverse zenders, vooral ook de wielerjongens bij Eurosport (worden die per woord betaald?) een coach of een redactiechef of misschien zelfs een logopedist op de achterhand hebben. Iemand die hen leert wat televisie maken is en hoe je met taal kan en moet omgaan, iemand die hen vooral corrigeert. Iemand die hen leert zwijgen.

Genoeg vakbroeders gemopper nu. De twee ontsnappingen van Federer mochten er ook zijn. De Zwitser getuigde van een heerlijke dosis zelfkritiek door te stellen dat hij eigenlijk al in Zwitserland had moeten skiën, maar om wat voor reden dan ook, nog steeds tegen een bal stond te meppen in Melbourne. Naar Federer kijken is altijd goed; come rain or come shine. Hoe Eurosport hem ook omhult met die tamelijk aanmatigende "perpetual" Rolex-reclame, de Zwitser blijft tijdloos sjiek in zijn doen en laten. Ook in zijn kansloze verlieswedstrijd tegen Djokovic.

Overal huilende spelers

Voorts keek ik naar de Amerikaanse televisie en het drama van de negen mensen die omkwamen in het Kobe Bryant-drama. TNT zorgde voor overkill; Shaq, West, Barkley, Smith, Wade, Reggie, Fox, Ernie zelf, urenlang tranen (die echt waren) en die de NBA-wereld ineens een ander aanzien gaven. Overal huilende spelers, spelers die niet uit hun woorden konden komen, overal gemarkeerde spelers-schoenen, overal betraande hoofden van fans, ushers, bobo's, sponsoren en grote helden. Overal vooral totale droefenis die als echt overkwam en die aangaf hoe dat volk daar met dit drama omging.

Beklijvend was het beeld van de huilende LeBron James die uit een vliegtuig stapte en bij het horen van het nieuws brak in de armen van een vrouw en anderen. Ook de grootste vedetten bleken maar mensen en het was weleens goed om onszelf als mensheid zo kwetsbaar te zien. Het leerde me maar weer eens dat De Dood niet gerelativeerd kan of hoeft worden; op geen enkele manier.

Kort na het dramatische ongeluk werd ik gebeld door zeker twaalf mensen of ik in radio- en televisieprogramma's wilde verschijnen om iets over Kobe te zeggen. Ik was ziek, te ziek om wat te zeggen en liet (door mijn vrouw) voor alle programma's bedanken. Duiders moeten helder van geest zijn als ze gaan duiden, vond en vind ik.

Een drogreden die nergens past

Ik zag ook Groningen-voetballer Sierhuis met enige mazzel scoren tegen Ajax en toen een tamelijk laf toneelstukje opvoeren. De televisie is dan ook meedogenloos. Dat "ik juich niet omdat ik van de tegenpartij af kom en dan hoort dat niet" is een drogreden die nergens past. Niet bij Sierhuis en niet bij alle anderen die denken dat zulks werkelijk hoort. Wie zegt dat? Waarom? Kan iemand hem dat dus ook vertellen? Een coach, een oudere trainer, een mens met levenservaring.

En wil Susanne Schulting niet zo dom reageren door het door presentator Erik Dijkstra gebezigde woord "kutwijf" klakkeloos over te nemen. Het is niet stoer, het is vooral niet leuk, het was een primaire reactie waar ze duidelijk van schrok en waarschijnlijk spijt van had. Zo'n woord hoeft ook helemaal niet gebezigd te worden aan zo'n avondlijke tafel.

'Bij de Publieken zag ik de ware minister Slob'

Wat die tafels betreft: ik had er nog niet naar gekeken, maar nu kon het ineens. Ik zag mevrouw Ten Napel en meneer Groenhuijsen het opnemen tegen minister Arie Slob aan de vooravond van lerarenprotest nummer zoveel (gaap). Diezelfde Slob was enige minuten eerder bij Jinek onder zijn knieën afgezaagd door iedereen daar aan tafel. Vrij makkelijk, leek me.

Bij de Publieken zag ik de ware minister. Correcte man, met een simpel pak aan, bepaald niet om woorden verlegen. Hij moest zich voorgenomen hebben zich niet af te laten serveren en dus koos hij het wapen van de woordendrekaanval waarmee hij het hele programma binnen korte tijd geheel verpeste. Luisteren naar de man had geen zin; het kwam erop neer dat hij het met welke aantijging dan ook eens was, maar dat eraan gewerkt werd. En vervolgens hield hij consequent het woord en vergiftigde de sfeer nog meer met onmogelijk lange zinnen over onderwerpen waar geen toehoorder iets aan had.

Het is een hele kunst om, ergens in een programma, op zo'n overtuigende manier te gaan zitten oreren en eigenlijk helemaal niets te zeggen. Vele politici proberen het of kunnen het goed (neem Rutte, vroeger Pechtold, terwijl Grapperhaus in opmars is), maar Arie Slob, ooit zelf leraar, was en is hier meester in. Ik hoopte nog op een min of meer vileine tussenkomst van een der presentatoren, maar neen, Slob oreerde door en door en door. Het was totaal onmogelijk de man te stoppen, zijn prefab antwoorden strooide hij met Gods zegen en een minzaam lichte lach over de tafel en door het kijkersland. Iemand had op moeten staan en moeten roepen "In hemelsnaam Arie, hou je hoofd, beantwoord kort de vragen en bedenk dat je hier een hele uitzending in de soep zit te kletsen. Je bent geen wielercommentator bij Eurosport, je bent onze minister van onderwijs. Alsjeblieft".

Lekker makkelijk

Toen zapte ik weg, nam nog wat pillen en zag weer wel dat Alex Ovechkin van de Washington Capitals deze avond met nummer 24 speelde. Zoals iedere avond kreeg de wereld haar portie Kobe-herdenkingen en er werd er overal gesproken over mondkapjes en de nieuw back van PSV. Journalistiek geheel in orde natuurlijk, maar ook lekker makkelijk, zoals de hele televisie dat in deze week in feite was. Ik herkende het, want in die wereld had ik met plezier meer dan veertig jaar gewerkt. Ik moest ook nog koorts opnemen en sliep in met een herhaling van de vrolijke Dolly Dots bij Matthijs. Er was nog hoop. Radio, everybody listens to the radio…