Maak onderwijs GRATIS

Bijna alle partijen in de Tweede Kamer zijn het wel met elkaar eens: lenen voor je studie heeft zijn langste tijd wel gehad. Alleen de VVD doet nog moeilijk, maar die komen er ook wel. Het in 2015 ingevoerde systeem voor studiefinanciering kraakt in zijn voegen. Studenten moesten gaan lenen, dat zou hun prestaties verbeteren en het uitgespaarde geld kon in onderwijsverbeteringen worden gestopt.

Geen van beiden is gebeurd, zoals de critici toentertijd al zeiden. Net als de zorg is het onderwijs geen markt, die via de wetten van de markt kan worden geoptimaliseerd.

Veel verder

Hoe het dan wel, daarover verschillen de partijen van mening, net als over de vraag hoe de studenten die na 2015 zijn begonnen gecompenseerd moeten worden. Ik zou echter zeggen: dit is hét moment om veel verder te gaan.

Waarom stoppen bij het compenseren van de +2015-generaties of bij het herstellen van het oude logge hybride stelsel van een halve lening en een halve uitkering die bovendien nog samenhing met de vraag of de student thuis woonde of op zichzelf? Denk aan het enorme controleapparaat dat moet worden ingesteld om tandenborstels en postadressen met elkaar te gaan vergelijken.

Gratis

Nee, het is tijd voor een radicale verandering. Het is tijd voor een radicale keuze voor kennis, voor wetenschap en voor Nederland als kenniseconomie. Kennis is macht. Wetenschap is vooruitgang. Studie en opleiding verrijken de samenleving als geheel en stimuleren de individuele burger om zich maximaal te ontplooien. Daarom mijn pleidooi: maak onderwijs GRATIS. Al het onderwijs, hoor ik u vragen? Ja, al het onderwijs: van de peuterzalen tot de universiteit, van middelbare school tot vakopleiding.

Maar wat dan te denken van 'al die' – zo hoor ik mensen nu al zuchten – 'luie studenten' die 'eeuwig' blijven studeren? Voor zover die studenten en leerlingen er zijn – en die zullen vast bestaan – dat probleem kan je afvangen door te beginnen met het geven van een studielening, die pas wordt omgezet in een schenking als de betreffende opleiding binnen 150% van de daarvoor staande tijd is behaald. Hiermee vang je de luierikken af, maar geef je tevens individuele studenten de ruimte om zich breder te ontwikkelen of ook gewoon eens pech te hebben.

En wat dan te doen met studenten die extra kosten hebben omdat ze uit huis moeten zijn gaan wonen? Nu, de meeste studenten kunnen even goed vanuit huis opereren: thuiswerken is de nieuwe norm, waarom dan niet thuis studeren? Ja, dan mis je veel lol & alcohol, maar misschien is een studie daar ook niet zo om te doen. En voor hen die niet thuis kunnen wonen – geen goede studieplek thuis, te ver van de opleiding, of erger – geldt dat zij gewoon een beroep kunnen doen op een huursubsidie, zoals de rest van Nederland.

Kies radicaal

Lieve dames en heren politici, nu is het de tijd. Of in jullie eigen taalgebruik: dit is de tijd die je wist dat komen zou. Kies radicaal voor de nieuwe generaties. Kies radicaal voor onderwijs. Uiteindelijk is iedereen dan beter af.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.