Hoop op frisse lucht op het Binnenhof

Bij zo’n formatieproces krijg je ook een gevoel van mededogen met politici. De onderhandelaars van de vier partijen hebben nu al maanden lang dag in dag uit met elkaar te maken. Zitten ze niet samen opgesloten in één kamertje, dan hangen ze wel met elkaar aan de telefoon. Dat schept een band, maar je kan op den duur ook een godsgruwelijke hekel aan elkaar krijgen. Dat gezeur en gezever over elk detail, het onverwachte proberen te vatten in onleesbare regeerakkoordteksten.

Het gevaar is zelfs dat de partijen al op elkaar zijn uitgekeken nog voor ze samen uiteindelijk gaan regeren. Daarom denk ik dat het niet lang duurt voordat Mark Rutte als formateur wordt benoemd en de eindgesprekken met de kandidaat-bewindslieden beginnen. Het politieke headhunten is achter de schermen al bijna afgerond, dus echt lang hoeft het allemaal niet meer te duren. Het verrassende van deze formatie moet komen van de nieuwe gezichten op het Binnenhof, want de Haagse vierkante kilometer kan wel wat ´frisse lucht ´gebruiken. Alleen dat is al de reden dat Pechtold, Segers en waarschijnlijk ook Buma straks gewoon in de Tweede Kamer gaan zitten.

De echte gunsten staan in de side-letter

Benieuwd ben ik vooral naar dat wat meestal niet met veel tamtam wordt gepresenteerd aan het eind van het formatieproces. Dat is de side-letter, zeg maar het ongeschreven regeerakkoord. Ik herinner mij nog Pechtold die er in het de debat over het regeerakkoord in 2012 uitvoerig naar vroeg en er niet veel over te horen kreeg van Rutte.

Dat regeerakkoord, daar liggen we niet wakker van. Met een beetje pech gebeurt er iets een dag na de presentatie, en kun je de tekst als achterhaald terzijde leggen. Nee, die side-letter maakt nieuwsgierig, al was het maar omdat je er niemand over hoort. Daarin staan bijvoorbeeld de toekomstig te verdelen belangrijke vacatures, zoals die bij de Raad van State en welke partij de Eurocommissaris mag leveren. Samengevat, daarin staan gunsten en beloften over en weer.

Hoe passen we het formatieproces aan naar het heden?

Mag ik verder hopen dat de nieuwe coalitie er bij de Staatscommissie, die ons politieke bestel onder loep legt, op aandringt een voorstel te doen het formatieproces aan te passen aan de 21ste eeuw. Die commissie zou de onderzoeksopzet al af hebben , maar heeft de deadline voor de nieuwe tekst een paar maanden uitgesteld. Laten we hopen dat dat niet toevallig is.

Kees Boonman, politiek commentator EenVandaag en presentator Kamerbreed (elke zaterdag 13 uur op NPOradio1)