Column Kees Boonman: Over peilingen, geloofwaardigheid en principieel zijn

De meeste politici ontkennen altijd dat peilingen hun gedrag beïnvloeden. Ook PvdA-voorzitter Spekman hoor ik altijd zeggen dat hij aan die virtuele cijfers geen boodschap heeft. Maar waren de peilingen voor de PvdA gunstig geweest dan had hij die leiderschapsverkiezing er zeker niet doorgedrukt. En ook Samsom zelf, ook al heeft hij naar buiten toe iets anders gezegd, wilde deze verkiezing helemaal niet. Maar het is een feit. De knipsels waarin Diederik Samsom zegt premier te willen worden, gaan het archief in.

Kom ik hier wel meteen bij de tekst van de nieuwe leider, Lodewijk Asscher: 'het moet anders'. Dat anders moeten roept bij mij, en waarschijnlijk ook bij veel kiezers, bevreemding op. Hoezo anders en hoezo “weer principieel zijn” zoals hij in zijn overwinningstoespraak zei? Het kabinet zit er nog en ook Asscher heeft als zittend vicepremier de mogelijkheid dat andere te doen. Het precies niet doen wanneer het kan en iets beloven op het moment dat het niet kan en ook niet aan de orde is, maakt politiek, zeker in deze tijd, ongeloofwaardig.

Het is logisch dat noch de VVD, noch de PvdA hun eigen zin kunnen doordrijven. Premier Rutte zegt het vaak, dat hij met de PvdA over bijna alles van mening verschilt, maar dat de VVD nu eenmaal geen 76 zetels heeft. En dat laatste geldt ook voor de PvdA. Het betekent dat partijen beter het compromis of op z´n minst hun grenzen, piketpalen, kunnen aangeven dan luchtkastelen beloven, want alleen de dienst uitmaken zit er in dit land nu eenmaal niet in. Er is niets op tegen ´principieel´ te willen zijn en het ´anders´ te willen doen. Alle partijen benadrukken deze wens vooral in verkiezingstijd, het hoort erbij.

Maar laat het dan ook verkiezingstijd zijn, trek de brug drie maanden voor de verkiezingsdatum tijdelijk omhoog en wordt als kabinet demissionair en doe de lopende zaken. Dan kan iedereen roepen wat hij of zij wil, los van de haalbaarheidsvraag. Het maakt ook de woorden van regerende partijen iets geloofwaardiger. Het laatste kabinet dat in zijn geheel missionair de verkiezingen inging was Kok 1 in 1998. Vandaar een voorstel voor een kleine staatshervorming: maak de campagne drie maanden voor de verkiezingen voor elke partij free for all, zodat elke politieke leider de handen vrij heeft om te roepen wat ie wil.

Elke zaterdag van 13.00 tot 14.00 uur volgt politiek commentator Kees Boonman In Kamerbreed het politieke nieuws aan de hand van gesprekken met politieke en maatschappelijke hoofdrolspelers.