Forensisch bewijs in zedenzaken zonder DNA: de rol van glijmiddel onderzocht

"Die methode werkt als een gevoelige scheidingsmethode", legt onderzoeker Marc van Bochove van het NFI uit. Hij maakt deel uit van het team Chemische Identificatie. "Wij proberen het glijmiddel te scheiden van andere componenten die bijvoorbeeld automatisch meekomen op een lichaamsbemonstering, zoals lichaamseigen materiaal." Met behulp van massaspectrometrie kunnen onderzoekers het glijmiddel vervolgens tot in detail analyseren. "We brengen een soort chemische vingerafdruk in kaart. Ook op heel lage concentraties kunnen we het glijmiddel zichtbaar maken en karakteriseren."

Geen DNA, toch een spoor

Wat de methode bewijst, is de aanwezigheid van glijmiddel op een bepaald lichaamsdeel. En dat is waardevolle informatie in situaties waarin verder weinig bewijs is. "Als iemand ontkent dat er iets is gebeurd, en er is geen DNA omdat er een condoom is gebruikt, dan kan glijmiddel tóch aantonen dat er mogelijk wel contact is geweest", zegt Van Bochove.

Het wordt ook gebruikt in zaken waarin verschillende scenario’s tegenover elkaar staan. "Denk aan een uit de hand gelopen massage. Als iemand op plekken komt die niet gewenst zijn, en je vindt daar massageolie (wat in wezen ook een vorm van glijmiddel is) dan kan dat het ene scenario ondersteunen ten opzichte van het andere."

Hoewel glijmiddel geen direct bewijs van daderschap levert, kan het wel aantonen dát er iets is gebeurd. En dat kan ook emotioneel belangrijk zijn voor slachtoffers. "Zeker in gevallen waarin mensen bijvoorbeeld gedrogeerd zijn, met GHB of iets dergelijks, en zich weinig kunnen herinneren. Dan kan de vondst van glijmiddel een vorm van erkenning zijn: er is inderdaad iets gebeurd, het zit niet tussen je oren."

Toepassing in strafzaken

De methode wordt inmiddels al toegepast op verzoek van de politie. "Die zien ook het belang ervan", aldus Van Bochove. "Want zonder getuigen en zonder DNA is het vaak moeilijk om een seksueel misdrijf te bewijzen."

Hoe zwaar de resultaten uiteindelijk meewegen in rechtszaken, weet Van Bochove niet. "Ik ben chemicus, geen jurist. Het Openbaar Ministerie bepaalt of iets voldoende is voor vervolging, en uiteindelijk beslist de rechter. Maar we zien wel dat de aanvragen van de politie voor deze methode groeien."