Politie en OM falen in handhaving vechtscheidingen

Een vechtscheiding staat voor hevige ruzies tussen ouders, voor lange juridische procedures en bovenal voor trauma's bij kinderen die hun ouders in een eindeloze strijd zien belanden. Vaak gaat die strijd om de omgang met het kind. Na een scheiding wordt door de rechter een omgangsregeling vastgesteld. Daarin staat wanneer een ouder zijn of haar kind mag zien, maar vooral na vechtscheidingen gaat de uitvoer van die omgangsregeling niet altijd goed.

"Rechter is geen handhaver"

Ouders die hun kind vervolgens niet te zien krijgen – bijvoorbeeld omdat de andere ouder het kind bij zich houdt – kunnen aangifte doen bij de politie. Er is dan sprake van onttrekken aan het ouderlijk gezag. Maar uit documenten blijkt dat de politie ouders oproept om zo'n aangifte niet te doen, omdat er geen sprake zou zijn van een strafbaar feit. Politie en OM sturen deze ouders terug naar de rechter.

Een vreemde situatie, vindt familierechter Cees van Leuven. "De rechter is geen handhaver. Waar zie je dat in de samenleving? Als iemand de verkeersregels niet naleeft, krijgt diegene een boete. Dan is het klaar en komt de rechter niet meer in beeld. In het familierecht is het andersom, daar blijven ouders bij ons terugkomen."

"Ouders worden bureau uitgegooid"

"We krijgen deze signalen vaker binnen", zegt Bas van ’t Hoff, bestuurslid van het Vaders Kennis Centrum, een belangengroep die zich inzet voor het omgangsrecht van ouders. "We zien dat ouders soms bijna het bureau uit worden gegooid en moeite hebben om die aangifte te mogen doen. En dat terwijl het onttrekken aan het ouderlijk gezag in het Wetboek van Strafrecht staat."

Uit een tiental dossiers die Reporter Radio onderzocht, blijkt dat het Openbaar Ministerie de aangiftes van deze ouders standaard seponeert. Volgens het OM wordt het strafrecht pas ingezet, als alle middelen in het civiel recht zijn uitgeput. In de praktijk komt het erop neer dat een ouder dan opnieuw naar de familierechter moet, terwijl de omgangsregeling al eerder is vastgesteld.

Van Leuven: "En wat zie je dan gebeuren? Dan maken ze een tweede, derde of zelfs vierde ronde langs die rechter. Daarover verbaas ik me. De rechter legt die omgangsregeling vast. Die wordt niet nageleefd, en dan komen ze bij ons terug. Daar zit iets vreemds in."

"Politie heeft onvoldoende kennis"

De vraag is of politie voldoende kennis en capaciteit heeft om dit probleem aan te kunnen. "Daar is een duidelijk antwoord op: de politie is er absoluut onvoldoende", zegt Van Leuven. Dat het anders moet, is ook voor het kabinet duidelijk. Van Leuven heeft daarom als voorzitter van het Expertteam Ouderverstoting opdracht gekregen om verslag te doen aan de Tweede Kamer en met aanbevelingen te komen.

Het Vaders Kennis Centrum denkt dat de oplossing zit in meer kennis en ervaring bij de politie om bij complexe scheidingen op te treden. Van 't Hoff: "Deskundigen die ervaring hebben met de politieorganisatie, met het strafrecht, maar ook met de psychologische aspecten van deze problematiek. Dat ontbreekt nu."

De politie heeft wel richtlijnen als het gaat om handelen bij onttrekken aan het ouderlijk gezag, blijkt uit navraag. De politie zegt dat strafrecht als ultimum remedium – uiterst middel – wordt gezien. Als ouders civiel rechterlijke mogelijkheden hebben, zullen die eerst uitgezocht moeten worden. In de praktijk komt dat neer op jarenlange juridische procedures.

Zondagavond om 19.00 uur op NPO Radio 1 is in Reporter Radio een uitgebreide reportage te horen over de eindeloze gang naar de rechter in vechtscheidingen.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.