Vaccinatie-ongelijkheid Afrika: 'Schandalig dat vaccins niet vrijgegeven worden'

In Afrika is nog maar 8% van de totale bevolking volledig gevaccineerd, terwijl we we in Nederland al toe zijn aan onze boostervaccinatie. Hoe kan dit, want zouden westerse landen zoals Nederland geen vaccins doneren? Of heeft het met de vaccinatiebereidheid van Afrika te maken? Tobias Rinke de Wit, onderzoeksdirecteur van stichting PharmAccess, vertelt erover in Vroeg!

Het is schandalig dat patenten op vaccins niet vrijgegeven worden, vindt Rinke de Wit. “Heel veel vaccins worden met belastinggeld ontwikkeld, die vaccins moeten beschikbaar zijn. Daar zijn zelfs mechanismen voor.” Rinke de Wit legt uit dat een van deze mechanismen aangevoerd werd door Nelson Mandela, hij heeft zich verzet tegen de minstens 20 jarige licentieduur op medicijnen: “In 2010 is een Medicines Patent Pool ontstaan waarin farmabedrijven afgesproken hebben dat ze de armste landen hun patenten voor bepaalde medicijnen niet afdwingen.”

Patent Pool

Rinke De Wit legt uit dat de poule ervoor zorgt dat de armste landen toegang krijgen tot kennis over medicijnen en geen proces aan hun broek krijgen. In de Patent Pool zitten onder andere 9 verschillende hiv-medicijnen waardoor de armste landen zelf die medicijnen kunnen ontwikkelen, maar de coronavaccins zitten daar (nog) niet in.

Rinke de Wit: “Dat is vreemd. Daar verbaas ik me over. We hebben vanuit hiv en aids een les geleerd. Er bestaat een mechanisme waardoor de rijkere landen meer betalen en de armere ook toegang krijgen tot het medicijn. Maak daar gebruik van.”

Het vaccineren van Afrikanen is niet alleen belangrijk voor het continent, maar voor de hele wereld. Rinke de Wit: “Als de situatie in Afrika blijft zoals die is, ontstaat er een perfecte storm: het virus blijft actief en blijft zich daardoor muteren.” Er is al bekend dat het virus zich makkelijker muteert in mensen met ziektes zoals hiv.

Hiv-epidemie als voorbeeld

Het is daarom ook tijd voor een globale aanpak stelt Rinke de Wit. In Afrika wordt de epidemie al continentaal breed aangepakt, in Europa niet. Dat komt, stelt de onderzoeker, omdat Afrika geleerd heeft van de hiv epidemie. “Een virus houdt zich niet aan landsgrenzen en dat hebben ze door in Afrika. Daar kunnen wij in Europa nog een puntje aan zuigen.”

Wat Rinke de Wit dan ook adviseert aan Europa is om, net als in Afrika, een voorbeeld te nemen aan de hiv-epidemie en zich internationaal solidair op te stellen. Daar schieten we nu tekort volgens de onderzoeksdirecteur. “Stel coviddoelen, treuzel niet met medicijnen, maak gebruik van de Patent Pool en zorg voor een internationale aanpak.”

Benieuwd naar het hele gesprek? Luister het terug in de podcast van Vroeg!