Geschiedenis
VPRO

Waarom de neus (g)een schoonheidsideaal is

foto: Caro Verbeek - Atlas Contactfoto: Caro Verbeek - Atlas Contact
  1. Nieuwschevron right
  2. Waarom de neus (g)een schoonheidsideaal is

Van Socrates en Cleopatra tot de neus van Lady Gaga aan toe. De neus geldt door de geschiedenis heen als schoonheidsideaal, ziet kunsthistoricus en geurdeskundige Caro Verbeek. In haar nieuwe boek Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus doet ze een oproep om anders naar onze neuzen te gaan kijken. ''Het zou mooi zijn als we onze neuzen beter konden waarderen'', zegt ze bij OVT.

Meteen luisteren: Caro Verbeek over de cultuurgeschiedenis van de neus

Neus Cleopatra

In haar boek passeren veel bekende neuzen van oudheid tot nu de revue, van Socrates en Cleopatra, tot die van Lady Gaga aan toe. De bekende neus, waarmee ze begint en eindigt, is die van de Italiaanse kunstschilder Michelangelo. Wat maakt zijn neus zo bijzonder?

''Een student gaf hem een stomp op zijn neus, als reactie op zijn houding. Zijn neus verbrijzelde als biscuit en dat zorgde voor een levenslange minderwaardigheidscomplex bij Michelangelo. In de renaissance werd de grote neus gezien als de zetel van eer. Het is niet de neus, maar ons perspectief erop dat bepaalt wat mooi is.''

Door de geschiedenis heen werden allerlei karaktereigenschappen toegedicht aan de neus, vertelt Verbeek. De klasse waaruit je kwam, was daarbij bepalend. ''In de Egyptische oudheid, de klassieke oudheid, maar ook bij de Grieken en Romeinen moest je een haakneus hebben.'' En als je die niet had, werd je toch zo afgebeeld, zegt Verbeek. ''Van Cleopatra weten we niet wat voor een neus zij had. Haar zo afbeelden was misschien wel een politieke strategie. Zo heeft ze de geschiedenis veranderd. Het zou goed kunnen dat ze een andere neus had.''

De beroemde Griekse filosoof Aristoteles hield zelfs een lijstje bij van verschillende neuzen en de betekenissen ervan:

  • Lang en dun: moedig, nieuwsgierig, boos en ijdel.
  • Lang en naar beneden wijzend: wijs, discreet, eerlijk en trouw.
  • Lang en breed: bewonderaar van het schone geslacht en geschikt voor oorlogen.
  • Haakneus: voorzichtig en politiek, eervol in zijn daden en trouw aan zijn woord.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Diversiteit neuzen

Dat beeld lijkt te zijn omgeslagen in de twintigste eeuw. Tegenwoordig hechten we niet zoveel waarde aan een haakneus. Maar nog steeds heerst er een schoonheidsideaal aan de neus, merkt Verbeek. Haar boek is onder meer een oproep om anders naar onze neus te gaan kijken.

''We moeten in ieder geval de diversiteit van onze neuzen vieren. Het is zo jammer om alleen maar dezelfde neuzen te zien. Het zou mooi zijn als we onze neuzen beter konden waarderen, omdat er een taboe heerst op de grote neus.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.

Ster advertentie
Ster advertentie