'Het is zoals het is', of toch niet?
- Nieuws
- 'Het is zoals het is', of toch niet?
In haar column voor OVT brengt Sana Valiulina een ode aan haar schoonmoeder, de vrouw die "door toedoen van de christelijke partijen" lange tijd niet de carrière kon navolgen die ze wilde. 'Het is zoals het is', verzuchtte ze vaak – maar deze kerstcolumn zou geen kerstcolumn zijn als het verhaal geen goed einde kende.
Was-, poets- en strijkdagen
Nu bijna honderd jaar geleden werd in Nederland door toedoen van de christelijke partijen een Koninklijk Besluit uitgevaardigd om gehuwde of zwangere vrouwen uit overheidsbanen te ontslaan. Hoeveel vrouwenlevens werden door dit besluit geruïneerd of, als ik me minder Russisch dramatisch uitdruk, zijn er onvervuld gebleven?
Toen ik 33 jaar geleden uit de Sovjet-Unie naar Nederland kwam kreeg ik een cultuurschok, niet alleen door de indrukwekkende hoeveelheid consumptiegoederen, maar ook door het even indrukwekkend aantal niet buitenshuis werkende vrouwen van de generatie van mijn moeder. Ik leerde van het bestaan van was-, poets- en strijkdagen alsmede van een gordijnenwasdag en een ramenlappendag die eens in de zoveel maanden werden gehouden. Terwijl ik alleen donderdag visdag kende wanneer alle Sovjetkantines vis serveerden.
Het is zoals het is
Het was het leven van mijn schoonmoeder dat mij de ogen opende voor het verborgen en onderdrukte leed van een slimme vrouw die achter het aanrecht haar intellect vorm moest geven. Mijn schoonmoeder die mij met open armen heeft ontvangen, was een intelligente, goed geïnformeerde vrouw met uitgesproken meningen. Zo moest ze niets hebben van christelijke partijen en christelijke politici, en zoals het een Nederlandse vrouw betaamt, de nuchterheid zelve. In Nederland moest ik nog mijn bestemming zien te vinden en als me ik dan beklaagde dat ik zo’n weinig bevredigend leven leidde, antwoordde ze: "Maar je hebt toch een goede man en je woont in een moderne flat met centrale verwarming en een wasmachine." Waarna er de oer-Nederlandse wijsheid volgde: "Het is zoals het is." Dit was zonder meer een nuttige uitspraak voor het verheven wezentje dat ik toen geweest moet zijn, maar in plaats van om te berusten werd ik alleen opstandiger.
Tot het beslissende moment kwam dat mijn jeugdige egocentrisme een knauw kreeg en ik opeens de mens zag achter de rol die mijn schoonmoeder haar leven lang voorbeeldig heeft vervuld. Na een hartoperatie kon ze niet veel en hielpen we haar in het huishouden. Mijn taak was om beddengoed en lakens op te vouwen en in de linnenkast te leggen. O, de hogere kunst van het opvouwen van lakens waarin ik jammerlijk faalde, wat mijn schoonmoeder weer tot wanhoop dreef. Haar lijden was onverbloemd, diep en oprecht, en zo was ook het medelijden dat mij overspoelde omdat de juiste manier van opvouwen voor haar wel een kwestie van leven en dood leek.
Het kerstmoment
Het leven van mijn schoonmoeder. Ze was een intelligent meisje dat makkelijk naar het gymnasium had gekund, maar van haar moeder naar de MULO moest. Daarna ging ze bij de Shell werken waar ze ontslag nam na haar trouwen. Ze kreeg drie kinderen en hield zich keurig aan de was-, strijk-, poets-, gordijnenwassen- en ramenlapdagen – en dat alles in een huis met kolenkachels. Vandaar haar lofzang op de centrale verwarming en de wasmachine waarmee ze mij poogde te troosten. In de keuken placht ze te zingen" "Wie staat er nog met achtendertig twee te roeren in de aardappelpuree? Het is de moeder van het grote gezin". Ze had een hoge ambtenaar of een advocaat kunnen worden, met haar analytische geest, wilskracht en scherpe pen waarmee ze een conflict met een onwillige woningbouwvereniging inzake een belangrijke kwestie won.
Luisteraars, nu komt het kerstmoment. Mijn schoonmoeder heeft gezorgd dat al haar kinderen gymnasium deden. Een heeft zelfs de doctorstitel behaald. En toen de kinderen het huis uit waren heeft ze nog tien jaar bij een bekend links georiënteerd weekblad gewerkt. Het was de gelukkigste tijd van haar leven.
Gerelateerd
