NSC-Europarlementariër luidt noodklok over Chinese invloed via goedkope pakketten: 'Schrikbarende aantallen'

Gotink pleit in Brussel voor een sterkere Europese douane. Hoewel de Europese Unie een douane-unie is, gebeurt de controle op geïmporteerde goederen nog steeds op nationaal niveau. De tijd om dit te verbeteren dringt: dit jaar komen er weer meer pakketten Europa binnen dan vorig jaar. "En Nederland is de toegangspoort van Europa. Hier komen op dit moment drie miljoen pakketten per dag binnen", begint Gotink in Sven op 1.

'Aantallen zijn schrikbarend'

"Dat zijn aantallen die schrikbarend zijn. Zeker als je ziet dat zeventig tot tachtig procent van die producten onveilig of ongezond is, of gewoon niet aan onze standaarden voldoet", zegt de enige Europarlementariër van NSC. Tussen Europese landen zijn de verschillen groot. "Er zijn landen in Europa waar in een jaar niet zoveel binnenkomt als in Rotterdam in één uur. Dat maakt het vinden van een meer Europese douanepraktijk lastig."

Maar ondertussen zitten "alle douanes in Europa met de handen in het haar", weet Gotink, hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement voor de hervorming van de Europese Douane-Unie. "Ze hebben geen controle op wat binnenkomt. Ook onze inspecties, die bijvoorbeeld de fatbikes moeten controleren, zijn vaak veel te laat. Producten zijn al lang op de markt en dan zit je hier met die rommel."

Dat heeft gevolgen voor de economie. "Nederlandse of Europese bedrijven gaan vervolgens op de kop omdat ze moeten concurreren tegen producten die volstrekt onder de norm opereren en je krijgt gewoon gevaarlijke situaties, bijvoorbeeld met batterijen die in de fik vliegen", zegt Gotink.

Hij pleit voor een sterkere Europese douane. "We noemen onszelf een douane-unie, maar het enige wat we hebben is een extern tarief. We hebben gewoon geen Europees geïntegreerd douanesysteem. Alle douanepraktijken zijn nationaal. Daar wringt de schoen. We moeten meer samenwerken om een vuist te maken tegen de stromen die onze kant opkomen."

5 miljard pakketten

Pakketten onder de 150 euro hebben momenteel een vrijstelling op importbelasting en worden nauwelijks gecontroleerd. Dat moet veranderen, vindt Gotink. "Er is ooit afgesproken dat het geen zin heeft om goederen onder de 150 euro te controleren, omdat het om laagwaardige producten gaat. Vroeger was dat een minuscuul deel van de goederenstromen."

"En alles kwam netjes in containers in bulk binnen. Bulk is veel makkelijker te controleren. Je controleert één product en aan de hand daarvan kun je alles goed- of afkeuren, of in ieder geval de waarde bepalen. Die 150 euro was een toegangspoortje voor producten die niet zo belangrijk waren."

Maar sinds de coronapandemie is de handelsstroom van producten onder de 150 euro echter "geëxplodeerd", aldus de NSC'er. "Vorig jaar ging het om 4,7 miljard pakketten naar Europa onder de 150 euro, dit jaar komen we zo goed als zeker boven de 5 miljard pakketten uit. Die pakketten zitten allemaal verpakt in karton, plastic en van alles en nog wat. Er zit ook heel veel rommel in, die maar een paar keer gebruikt kan worden. Het komt bij ons allemaal op een afvalberg. Het is echt verschrikkelijk."

Uit onderzoek blijkt dat 70 tot 90 procent van de producten van Chinese webwinkels zoals Temu, SHEIN en AliExpress niet voldoen aan de Europese standaarden, zegt Gotink.

China speelt slim in op de grens van 150 euro. Als een product duurder is, halen ze het uit elkaar en verschepen het in onderdelen die minder dan 150 euro kosten. "Alles wat ze opsturen is onder de 150 euro. Ze weten dat het niet gecontroleerd kan worden. Een heel klein percentage wordt gecontroleerd. Dat betekent dat de kans dat ze erdoor komen en vrijgesteld zijn van belastingen, wat een enorm concurrentievoordeel oplevert, heel groot is."

Gotink wil allereerst een beter Europees geïntegreerd IT-systeem om data te verzamelen. Dat Nederland de samenwerking met België wil opzoeken, is volgens hem onvoldoende. "Let wel, van de drie miljoen pakketten die dagelijks Nederland binnenkomen, gaat 84 procent door naar andere lidstaten. Als wij iets gaan invoeren met België, gaat alles via Duitsland en komt alles alsnog Europa binnen. En in Frankrijk denken ze over een ander systeem na dan Nederland en België, waardoor mensen die in de handel actief zijn te maken krijgen met een fragmentatie waar niemand op zit te wachten."

China wil ook Europese distributie

Alsof de gigantische toestroom aan goedkope Chinese producten nog niet genoeg is, probeert China ook de Europese distributie over te nemen, waarschuwt Gotink. "Je kunt wel spreken van een economische overname. Dat zie je op heel veel terreinen. Wij denken dat het over laagwaardige producten gaat, maar het gaat om gigantische economische belangen."

"Nu heb je misschien nog dat veel producten onder onze standaarden zitten, maar op termijn verhogen ze hun standaarden en hebben ze hele onderdelen van onze economie overgenomen. Het zou mij niks verbazen als ze met een distributiebedrijf onze transporteurs uit de markt gaan drukken."

Het Chinese bedrijf Temu heeft al een officiële samenwerking met LaPoste, de Franse variant van PostNL. Gotink besluit: "Dat zijn ontwikkelingen die op de lange termijn onze economie heel veel schade kunnen aanrichten en waarbij we de controle verliezen over dingen die wij wel belangrijk moeten vinden."