Heerst er een dreigcultuur? 'Angstige mensen worden dreigend en agressief'

Waarom dreigen mensen?

“Als klinisch psycholoog is mijn diagnose dat we uit ons evenwicht zijn geraakt”, zegt Jan Derksen. Hij denkt dat de snel veranderende wereld met dreiging, crises en oorlog raakt aan een dieper liggende angst en gevoelens van onveiligheid. "Mensen raken ontregeld en psychisch in de war." En juist angstige mensen zijn bereid tot dreiging en agressief gedrag, denkt hij.

Volgens hem hebben we juist nu sterke (politiek)leiders nodig die de samenleving in toestand van chaos, angst en populisme, helpen opnieuw richting te geven. "Maar helaas is visie niet de sterkste kant van de huidige regering."

Dreigen is gemakkelijk en zonder risico

Het is door sociale media heel gemakkelijk geworden om mensen te bedreigen, zegt mediasocioloog Peter Vasterman. "Vroeger moest je letters uit de krant knippen, op een brief plakken, naar een brievenbus lopen en versturen. Nu kun je dit binnen twee seconden op Twitter of een ander sociaal netwerk doen."

Door de anonimiteit van sociale media wordt de bedreiger beschermd, heeft hij een groot bereik en daders worden zelden opgespoord. "Er is geen risico aan bedreigen online en er is veel beloning. Dat is de kern van sociale media."

Sociale media beloont radicalisering

Volgens de mediasocioloog is het gemakkelijk voor sociale bewegingen om zich online te organiseren. "Met een hashtag vind je gelijkgestemden. In sociale media zit de trend besloten van polarisering en radicalisering. Je wordt meer beloond om radicaal te zijn, dan om genuanceerd te zijn."

Traditionele media gebruiken op hun beurt sociale media als bron voor wat er gaande is in de samenleving. Dit versterkt de invloed van radicale stemmen in het debat, denkt Vasterman. "Dit is maar een kleine fractie van de mensen die zich roeren, maar ze krijgen veel invloed omdat het wordt opgepakt door de journalistieke media."

'Het kruipt onder je huid'

Raymond Mens, Amerikakenner en politicoloog werd onlangs nog bedreigd na een opmerking over stikstof in het tv-programma Vandaag Inside. Zelf was hij niet echt bang, maar voor zijn omgeving was het niet prettig. “Als je moeder ergens leest dat haar zoon bedreigd wordt, dat vindt ze niet leuk.”

Mens deed aangifte en ook bij mediabedrijf Talpa hebben ze inmiddels een protocol dat in werking gaat bij bedreigingen van werknemers en presentatoren. "Dit is aan de orde van de dag", zegt Paul Römer van Talpa. "99,9 procent van de bedreigingen gebeurt nooit, maar het bederft wel je levensgeluk. Het kruipt onder je huid."