Zó genant en herkenbaar: puberverhalen in een dagboek

Monica Soetings en Nina Wijsbek, De puberdagboeken (De Bezige Bij)

"Ik verbaas me er echt over, want ik zou dat nooit zo opschrijven." En: "Ik zou het überhaupt niet opschrijven, maar zeker niet met zulke mooie woorden. Ik bedoel; liefdesdrift? Ik heb er nog nooit van gehoord." Een paar tieners van nu lezen de fragmenten uit de dagboeken van vroeger. Wat in eerste instantie opvalt is het taalgebruik. Zó anders dan nu. Een voorbeeld uit 1945:

"Kon ik maar eens dat boek van God inzien, dan wist ik tenminste of Annie en ik voor altijd bij elkaar blijven, en of we werkelijk voor elkaar geschikt zijn. Wij zullen het hopen, he Annie? Mijn meisje. Jij met je zachte karakter, doch resolute zachte ogen, zachte stem, zachte wangetjes. Mijn liefste zachte vrouwtje op de vrede aarde."

Een dergelijk fragment zul je in een puberdagboek van nu niet meer tegenkomen. Toch hebben de pubers van vroeger en nu best veel met elkaar gemeen. Dat is ook precies wat Soeting en Wijsbek aan ze willen laten zien; dat er andere pubers zijn, die met dezelfde dingen worstelen. Ja, de tieners van vroeger hadden een heel ander leven. Ze kleedden zich 'gek', gebruikten andere woorden en hadden geen mobiele telefoons. Maar hoewel de buitenkant zoveel verschilt van nu, blijft de essentie van wat ze bezighoudt grotendeels hetzelfde.

'Daten in de jaren '50 was vreselijk'

Soeting: "Wat ik zelf ontzettend leuk vond om te lezen was hoe je moest daten in de jaren '50/'60. Dat was vreselijk. Je had geen mobiele telefoon. Je kon niet iemand thuis opbellen, want dan namen de ouders op en dat was heel vaak not done. Zoals een meisje dat begin jaren '60 een dagboek bijhield. Ze moest elke zaterdag naar de kermis in de hoop dat ze de jongen tegenkwam die ze leuk vond." Het ging er toen heel anders aan toen dan nu. De jongeren van tegenwoordig hebben allemaal een smartphone en komen veel makkelijker in contact met elkaar. Elkaar ontmoeten lukt nu vaak een stuk sneller dan vroeger. Maar toch, zegt Soeting: "Het gaat allebei over 'ik vind iemand leuk, hoe moet dat nou?'."

Ook opvallend is hoe een dagboek soms bepaalde ideeën en vooroordelen kan corrigeren. Zoals het dagboek van een gereformeerde jongen in de jaren '60. Wijsbek: "Dan zou je denken; 'die mag zeker niks'. Nou, het tegendeel is waar. Daar schrijft 'ie ook uitgebreid over, en heel grafisch zelfs. Ik praat er nu verhullend over, maar hij niet. Absoluut niet."

Hachee, macaroni, bamigroente, appelmoes en sla

"'Vanavond hachee, macaroni, bamigroente, appelmoes en sla gegeten.' Dat herinner ik me, die maaltijd, want dat was een idiote combinatie", aldus de schrijver van een dagboek van wie ook prachtige stukjes in De puberdagboeken zijn opgenomen. Een talentvol dagboekschrijver, die in zijn leven tot nu toe (hij is nu 61) maar liefst 69 exemplaren vol schreef. Dat sommige dingen nooit zullen veranderen blijkt wel een van zijn stukken uit 1971:

"Ik krijg zo langzamerhand een aantal schuldgevoelens. Ik ben namelijk zo'n bronstig wezen dat ik het zelf walgelijk vind haast. Linda heb ik, zo langzamerhand, alleen vanwege de erotiek. Ik ben vreselijk makkelijk geprikkeld. Ik ben eigenlijk verliefd op verschillende meisjes, en zo langzamerhand heel weinig op Linda. Ik denk wel dat het de leeftijd is. Ik heb in 'het boek van de mens' gelezen dat in de pubertijd vooral bij jongens de erotiek belangrijk is, en dat zal het dus wel zijn. Maar toch vind ik het ergens niet netjes wat ik doe."

Geen grondige analyses en wetenschappelijke achtergronden in De puberdagboeken, maar vooral leuke, gênante en herkenbare verhalen van tieners. Volgens Soeting en Wijsbek moet het vooral leuk zijn om te lezen. En een feest van herkenning, zowel voor pubers als voor volwassenen.

Meer weten over dit boek? Beluister het hele interview met Monica Soeting en Nina Wijsbek in Nooit Meer Slapen: