Cultuur & Media
KRO-NCRV

Kinderen krijgen stereotypen over joden - nog steeds - met de paplepel ingegoten

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Kinderen krijgen stereotypen over joden - nog steeds - met de paplepel ingegoten

Taalhistoricus Ewoud Sanders deed voor zijn boek zeven jaar onderzoek en moest soms een blokje omlopen om te verwerken wat hij opschreef. Zijn boek Met de paplepel, beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden is onlangs uitgekomen. "Kinderen van jongs af aan dit soort ideeën met de paplepel voeren vind ik echt naar, daarom vond ik het noodzakelijk om dit op te schrijven", zegt Sanders in De Taalstaat.

'Hoe gek kan het worden?'

"Er is een boek uit 1969, voor kinderen van acht jaar oud, waarin een schoolhoofd van een gereformeerde school schrijft over een joodse opa die met zijn twee kleindochters in de gaskamer van Auschwitz terechtkomt. En die is dan blij dat hij zal worden vermoord want dan wordt hij herboren als christen", vertelt Sanders. "Toen moest ik echt een blokje om, om dat rustig te kunnen opschrijven."

"Ik geloof niet zo in een verontwaardigde boeken, dus ik heb het vooral zakelijk willen houden", vertelt de schrijver. "Die man schreef in 2018 weer een boekje, ook weer voor kleine kinderen, waarin staat dat joden een grondige afkeer van christenen en van Jezus hebben, dat ze het christelijk geloof bespotten, bijbels vernielen. Dat ze fanatiek zijn, driftig, verwend, materialistisch, intolerant, gewelddadig. Dat wordt nu aanbevolen, zelfs door een dominee. 'Kijk kinderen, dit is een mooi boek, dit zal kinderen de liefde voor joden bijbrengen’; Dan denk ik echt hoe gek kan het worden?"

Filosemitisch

"Het gaat hier over een jeugdboek, voor de goede orde", merkt De Taalstaat-presentator Frits Spits op. "Zou je veel van die boeken antisemitisch willen noemen?", vraag hij. "Nee, dat is juist het ingewikkelde", antwoord Sanders. "Want als je aan die mensen vraagt waarom ze dit doen, antwoorden ze dat ze juist heel erg veel van joden houden. Dat noem je filosemitisch. Het is uit liefde voor joden, uit liefde voor het oude volk. Dat is voor mij niet goed te bevatten. Ten diepste snap ik dat niet. Dat je zegt 'ik houd wél van joden, maar dan moeten ze wel bekeerd worden' en je verspreid abjecte ideeën over de joden."

Noodzakelijk om op te schrijven

"Je hoopt dat dit soort dingen een keer stoppen. Onder volwassenen vind ik dit soort dingen niet zo erg. Als ik het hoor dan treed ik er wel tegenop", zegt Sanders. "Maar kinderen van jongs af aan dit soort ideeën met de paplepel voeren vind ik echt naar. Daarom vond ik het noodzakelijk om dit op te schrijven."

"Hoe is het nu met het antisemitisme?", vraagt Spits. "Ik maak me zorgen eerlijk gezegd", zegt Sanders. "Dat een politicus als Thierry Baudet begint over theorieën over dat we door reptielen geregeerd worden, dat is een eeuwenoude antisemitische mythe. Of dat mensen denken dat joden, of de elite, het bloed van baby's drinken, dat komt voor in coronatijd, dat is een bekende Middeleeuwse antisemitische mythe. Af en toe kijk en luister ik met open mond naar wat er aan de hand is."

"Het is en blijft nodig om dit op te schrijven", concludeert Spits.

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Bluesky.

Ster advertentie
Ster advertentie