De mysterieuze verdwijning van Bas Jan Ader: de kunstenaar die in de oceaan verdween

In juli 1975 begint hij het kunstproject In Search of the Miraculous. Een driedelig werk, waarvan het eerste deel een performance met een zangkoor was in zijn eigen galerie in Los Angeles. Voor het tweede deel wilde hij de oceaan oversteken.

Verdwenen

Precies 50 jaar geleden vertrok Ader in the ocean wave, een heel klein bootje vanuit Cape Cod naar Nederland. Gortzak: "Als hij daar zou aankomen zou hij met zeemansliederen worden onthaald door een koor uit Groningen. Hij zou vervolgens een solotentoonstelling hebben in het Groninger Museum." Maar helaas kwam hij nooit aan.

Het bootje is door vissers aan de Ierse kust gevonden, maar van Bas Jan Ader was geen spoor. Niemand weet wat er gebeurd is, al zijn er wel veel theorieën. Zo zou hij misschien op een eiland wonen, zelfmoord hebben gepleegd of dit einde kunnen zien als deel van het werk. Gortzak denkt niet dat dit klopt. "Het was heel duidelijk een kunstwerk met drie delen, niets wijst op alle mythische en mooie verhalen."

Bijzondere installatie: een virtuele boot

Bas Jan Ader had al eerder moeilijke zeiltochten gemaakt, vertelt Gortzak. Hij was een ervaren zeiler. "Hij zeilde in een heel klein bootje. Het was niet onmogelijk, het had gekund", zegt Gortzak.

Nu 50 jaar later komt Bas Jan Ader alsnog in enige vorm aan in Groningen. Hij wordt geëerd met een beeld van Edward Clydesdale Thomson. "Het is een bijzondere en grote installatie", zegt Gortzak. Ze legt uit dat bezoekers een virtuele boot zien, die van Cape Cod naar Groningen reist. Afhankelijk van de datum en tijd zie je een verschillend beeld. De installatie wordt gevoed met live-weergegevens. "Er is een hele gametechnologie ontwikkeld om dat te volgen", vertelt Gortzak. "Het bootje zit in een eeuwige loop, het begint elke keer weer opnieuw." Ze sluit af: "Het bootje kan ook aankomen."