Zijn Nederlandse acteurs in films en theaters steeds minder goed te verstaan?

Sommige mensen kijken Nederlandse films daarom uitsluitend met Nederlandse ondertiteling. Maar dat is in het theater natuurlijk veel lastiger. Acteur Hans Kesting herkent wel dat acteurs slechter te verstaan zijn. "Laten we een keer per week op een vaste avond boventiteling in het theater doen", reageert hij op de de brief in de Volkskrant.

Zendermicrofoons in het theater

Kesting ziet dat er in het theater steeds meer gebruik wordt gemaakt van zendermicrofoons. "En dat geeft je als acteur de mogelijkheid om klein te kunnen spelen, maar dat betekent niet per definitie dat je zacht moet praten: je moet wel blijven spreken. En soms heb ik het gevoel dat als acteurs wat onervarener zijn ze een beetje gaan leunen op die zendmicrofoon."

Duidelijk spreken is iets waar Kesting in geschoold werd op de toneelacademie in Maastricht: "Daar staat de stem en de spraaktraining hoog in het vaandel. Ik sprak plat Rotterdams. Heel slordig. Ik heb dat daar geleerd om goed te spreken."

Voor grote zalen spelen

"Maar in de praktijk moet je, zeker als je in een grote zaal wil spreken, hulp krijgen van oudere acteurs die je laten voelen wat het is om in een grote zaal te staan en te spelen.

Kesting vind het te ver gaan om in z'n algemeenheid te zeggen dat de verstaanbaarheid van acteurs afneemt. "Ik zit vaak genoeg in het theater en dan kan ik het goed verstaan. Als ik het hoor in m'n eigen gezelschap dan zeg ik wel: goh denk er aan, je moet verstaanbaar blijven."

Nederlands moeilijke taal

Audio engineer Ruud Jahae van postproductiebedrijf Cinemeta bewerkt al meer dan 20 jaar de audio van series en films. Hij zegt dat over het algemeen Nederlandse acteurs slechter te verstaan zijn. "Met name de jongere garde. Daar wordt volgens mij minder op les gegeven."

"En je hebt ook een tendens van acteurs die fluisterend alles zeggen want dan krijgt het een bepaald cachet", zegt Jahae. "Maar de verstaanbaarheid zakt dan aardig."

Budgetten

Daar komt nog bij dat de budgetten voor de nabewerking van het geluid van films en series behoorlijk onder druk staat. "In Amerikaanse films wordt alles naderhand gedubt, nogmaals ingesproken." Daarvoor is in een klein taalgebied als het Nederlands geen budget.

Verder is Nederlands een lastige taal qua verstaanbaarheid: "Nederlands heeft meer lage tonen en ook de s-jes, t-tjes, p-tjes zijn heel erg cruciaal in onze taal om de verstaanbaarheid te houden. En als die wegvallen dan wordt het een beetje zoeken naar wat er wordt verteld. Dus taalkundig is Nederlands een wat lastiger taal om verstaanbaar te krijgen."

'Ik versta het gewoon'

Acteur Hans Kesting was onlangs nog op de toneelacademie in Maastricht: "De spraaktraining was nog steeds net zo goed als toen ik afstudeerde in 1986."

Om de kritiek op de verstaanbaarheid van acteurs in Nederlandse films moet hij lachen. "Want zolang ik leef en dat is nu al 60 jaar, hoor ik dat het geluid van de Nederlandse films slecht is. Misschien dat het vroeger zo was. Ik zit ook in films en tv-drama en daar wordt het geluid door hele professionele mensen met de grootste aandacht gedaan. Ik vind het een smet die er kleeft aan de Nederlandse film die maar niet weggepoetst wordt. Ik kijk naar die films en ik versta ze gewoon."