Cultuur & Media
KRO-NCRV

Taal als medicijn: de manier waarop huisarts tegen patiënt praat heeft groot effect

foto: NPO Radio 1
  1. Nieuwschevron right
  2. Taal als medicijn: de manier waarop huisarts tegen patiënt praat heeft groot effect

Wanneer een huisarts zijn of haar woorden positiever formuleert, kan dat ervoor zorgen dat een patiënt minder angstig wordt. Dat klinkt logisch, maar het is nu ook wetenschappelijk onderzocht en vastgesteld door Inge Stortenbeker. Zij promoveerde onlangs aan de Radboud Universiteit op een onderzoek naar het taalgebruik en de woordkeuze van huisartsen in de omgang met patiënten met langdurig onverklaarde klachten. In De Taalstaat legt ze uit hoe taal een medicijn kan zijn.

"Langdurig onverklaarbare klachten zijn klachten waarbij de huisarts na lichamelijk onderzoek geen fysiek aantoonbare oorzaak kan vinden", vertelt Stortenbeker. "Maar patiënten hebben toch klachten. Dat zijn heel veel voorkomende klachten, denk aan hoofdpijn, rugpijn, prikkelbare darmen. Klachten waar we allemaal wel eens last van hebben, maar soms kunnen die aanhouden."

Gebruik geen negatieve formulering met een ontkenning

Stortenbeker ontdekte dat de woordkeuze van huisartsen tegen juist deze groep patiënten een groot verschil kan maken. "Er wordt huisartsen geadviseerd om positief te communiceren, maar we hebben in mijn onderzoek gekeken: wat is dan positief communiceren?" Stortenbeker geeft een voorbeeld van een lichamelijk onderzoek naar de longen. "De huisarts zegt dan 'Ik hoor niets geks'. Dat is een negatieve formulering met een ontkenning." Ze legt uit dat een huisarts beter een inhoudelijk vergelijkbare boodschap kan geven. "Bijvoorbeeld 'De longen klinken schoon'. Met dit taalgebruik zien we na het consult dat het angstniveau van de patiënt lager is."

Stigma

"Er bestaat een beetje een stigma over deze patiënten. Er wordt als snel gedacht dat het tussen de oren zit", zegt Stortenbeker. "Het idee kan nog wel eens bestaan dat patiënten klachten overdrijven." De onderzoeker vertelt dat patiënten met onverklaarbare klachten en patiënten met verklaarbare klachten met elkaar zijn vergeleken. "We hebben gekeken naar: Hoe uiten ze die klachten? Op allerlei manieren, onder andere taalintensiteit. En we zagen die verschillen eigenlijk helemaal niet."

'Zowel huisartsen als patiënten vinden dit lastig'

Hoe kan een huisarts het beste zeggen dat die geen lichamelijke verklaring kan vinden voor bijvoorbeeld de aanhoudende buikpijn? "Er zijn geen regels. Sterker nog, ik denk zelfs dat het niet zinvol is. Positieve taal is belangrijk, maar we zijn geen positiviteitsgoeroes. Ik denk dat het wel degelijk relevant is om ook een keer te zeggen dat er geen duidelijk aantoonbare fysieke oorzaak is."

Dus reëel zijn, maar niet ontmoedigen. "Het is de bedoeling dat zowel huisartsen als patiënten zich beter gaan voelen door op deze manier de communiceren. Zowel huisartsen als patiënten vinden dit soort gesprekken lastig."

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Bluesky.

Ster advertentie
Ster advertentie