Schrijver Guus Luijters schreef negen boeken in coronatijd. 'Ik ben in een flow geraakt'

Wielrennen als metafoor

Guus Luijters publiceerde romans, novellen, poëzie en het indrukwekkende In memoriam, een monument voor kinderen die in de oorlog zijn weggevoerd. De mystiek van de Tour de France is bijna tastbaar in zijn nieuwe boek. Luijters: "De Tour de France had in de jaren 50 iets geheimzinnigs, iets groots. Het was prachtig, al wist je er niks van. Spannende verhalen over Wout Wagtmans en over Wim van Est, die in 1951 80 meter een ravijn in viel in de Franse Pyreneeën."

Wielrennen is in het boek de metafoor voor dingen in je hoofd, dingen waar je je aan vast kunt klampen. "Die Tour, dat was een en al gefingeerd. Om vier uur ’s middags hoorde je Jan Cottaar op de radio. Hij kon je alles wijsmaken, want je had helemaal geen beeld. Je wist nooit wie er zou winnen. En de volgende dag kon er een heel ander verslag in de krant." De naweeën van de Tweede Wereldoorlog zijn voelbaar, maar alleen op de achtergrond. "Die jongens ervaren wel de sfeer van Amsterdam net na de oorlog, maar ze hebben de oorlog niet meegemaakt."

'Mijn boeken gaan over kinderen'

De coronatijd was voor Luijters een gouden periode, waarin hij zich helemaal aan het schrijven kon wijden. "Er was niets te doen, ik had alle tijd, dat had ik mijn hele werkende leven nog niet meegemaakt. Schrijven moest er voorheen altijd ‘bij’. Nu schreef ik elke dag 750 woorden. Dan gaat het razendsnel. Ik ben in een soort flow geraakt. Alles wat ik wilde, lukte." Nu zijn er negen boeken af, waarvan zes min of meer met elkaar te maken hebben.

Boeken dringen zich meestal op, vertelt Luijters: "Ik heb over Franse literatuur geschreven, over Père-Lachaise en Montmartre. Maar meestal, als je goed kijkt, gaan mijn boeken over kinderen." Luijters schreef De hongergoochelaar, Lege stad (over zijn vroege jeugd) en zoals genoemd In memoriam, het boek waar hij zeven jaar aan werkte en waarin hij 18.000 gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti-kinderen uit de Tweede Wereldoorlog een gezicht gaf.

"Maar ik heb ook het lange gedicht De glazen school geschreven, over de klas waarin ik zat. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in mijn eigen kindertijd en in kinderen. Het zijn merkwaardige wezens, alsof ze van een andere planeet komen. Als je een kind krijgt, realiseren veel mensen zich niet dat ze een vreemde in huis nemen. Niet iedereen houdt echt van zijn eigen kinderen. Mijn eigen ouders ook niet hoor, die waren blij als ik in het weekend naar oma ging. Dat is geen bitterheid. Ik vond het wel amusant."

Herinneringen 'zijn bedacht, verzonnen of aangepraat'

Herinneringen spelen altijd een grote rol. Maar met herinneringen is iets aan de hand. "Ze zijn bedacht of verzonnen, aangepraat of gestolen. De mooie, pure herinnering bestaat al na korte tijd niet meer. In mijn eerste boek uit 1972 schreef ik mijn herinnering op aan de buurvrouw van mijn oma Snel, die doodging.

Ik heb later ontdekt dat ik daar drie keer over geschreven heb: de eerste keer was ze een soort toverheks, de tweede keer een best wel normaal mens waar niet zo veel mee was. En de derde keer was ik helemaal gek op haar. Het enige wat echt telt aan die herinnering is dat oma me optilde en dat ik die buurvrouw daar in die kist heb zien liggen."