Cultuur & Media
KRO-NCRV

De dode zielen uit de familie De Jonge kregen een plekje op het doek

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. De dode zielen uit de familie De Jonge kregen een plekje op het doek

Als klein meisje keken de sombere ogen van oma Lientje haar aan via een portret. Kunstenares Hella de Jonge heeft haar in Auschwitz vermoordde oma nooit gekend, maar door het schilderij was ze altijd aanwezig. Omdat ze haar oma niet alleen streng wilde zien, schilderde ze haar opnieuw. "Ik wilde er een vrolijke vrouw van maken", zegt De Jonge bij De Taalstaat.

Ze schilderde niet alleen haar oma. Tal van familieleden vonden een nieuw leven op het doek. "Ik maak verhalen via de kwast", zegt De Jonge tegen Frits. Van dit proces maakte haar man, cabaretier Freek de Jonge, de documentaire Het Atelier, waarmee ze samen door het land reizen.

'Van opa was niks meer'

"Van opa was dus niks meer", vervolgt De Jonge. Wat ik ervaarde toen ik hem schilderde, was dat met zijn dood niet alleen de mens werd uitgewist, alles was uitgewist. Er is alleen nog een naam op het Holocaustmonument."

Foto’s van hem waren er niet meer en haar vader kon uit verdriet niet meer over zijn eigen vader spreken. "Ik wist dat hij een marktkoopman was en hoe oud hij was toen hij stierf." Op het schilderij loopt hij langs een spoor. "Ik heb hem geschilderd alsof hij op zoek is naar zijn vrouw en dochtertje, zij werden eerder weggevoerd."

De doden zielen een plekje geven

Man Freek verwoordt het volgens haar mooi. "De dode zielen, die hebben geen plekje gekregen." Hij doelt op de zes miljoen Joden die werden omgebracht. Door de schilderijen van Hella, krijgen haar familieleden dit wel. "Wat er gebeurt als ik schilder – en daar doe ik dus niks aan – dan ploffen de personen ineens op het doek. Het gaat gewoon vanzelf. Dat is echt een wonder."

Ook hun in 1974 overleden zoontje, en later overleden kleindochter, heeft ze vereeuwigd op het doek. "Ik wilde ze laten zweven."

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Bluesky.

Ster advertentie
Ster advertentie