Hoe de Arabische invloed op wetenschap verdween uit onze geschiedenisboeken

"Het Bagdad van de 9e eeuw was vergelijkbaar met het Athene van de 4e en de 5e eeuw voor Christus en het latere Rome. Het was een plek waar macht en literatuur samenkwamen", vertelt Debeuf. Maar wanneer we aan de ontwikkeling van wetenschap denken, is Bagdad niet de stad die meteen te binnen schiet. Onterecht vindt Debeuf. "Je zou kunnen zeggen dat in Bagdad zich een voorloper van de Renaissance heeft voltrokken. De stad was in de 9e eeuw het belangrijkste vertaalcentrum ter wereld, waar algebra werd er uitgevonden."

Maar daar bleef het niet bij. Debeuf vervolgt: "Niet alleen werden er klassieke teksten vertaald, de wetenschappers in Bagdad brachten die kennis ook naar een hoger niveau. Voor het eerst kwam de logica en het natuurwetenschappelijk denken van Aristoteles in contact met het monotheïsme. Dat maakt de stad een belangrijke plek, die heeft bijgedragen aan moderne kennis die we tot op de dag van vandaag nog vaak gebruiken."

Groot belang

Dat de Irakese hoofdstad van grote invloed is geweest op de Europese Renaissance was lange tijd ook onbekend voor Debeuf. "Pas toen ik in Cairo ging wonen en me ging verdiepen in de geschiedenis van de Arabische wereld, drong het tot mij door. Ik vond het verwonderlijk dat ik zo weinig wist van dit stukje geschiedenis, die voor Europa van groot belang is geweest."

En dus besloot Debeuf onderzoek te doen naar hoe het komt dat de invloed van Bagdad zo onderbelicht is in onze geschiedenisboeken. Al snel kwam hij erachter dat het niet altijd zo is geweest. "Tot in de 17e eeuw was de rol van Bagdad helemaal niet zo onbekend, maar dat veranderde in de 18e eeuw. In Duitsland vond men dat wetenschap en filosofie iets christelijks moest zijn. Dat idee werd geleidelijk door Europa verspreid en zo werd de invloed van de Arabisch-islamitische wereld langzaam weggeschreven uit onze boeken."

Iets christelijks

Het gaat om een proces dat volgens Debeuf nog steeds plaatsvindt. "Dat gebeurt nu niet meer zo bewust en men probeert het soms te corrigeren, maar alle kennis is uit het verhaal geschreven. Onze visie op wetenschap is historisch en ideologisch gezien voor ons bepaald door het idee dat wetenschap iets christelijks is."