Twee Oekraïense journalisten gedood: 'We verliezen niet alleen onze beste vrienden, ook ons halve team'

De documentaire volgt hun reizen naar het oorlogsgebied, waar ze aanvankelijk met hun frietkar Oekraïners ondersteunden. Inmiddels is hun werk in Oekraïne uitgegroeid tot veelzijdige humanitaire hulp, zoals het bieden van onderdak aan slachtoffers en het uitvoeren van evacuaties.

'De meest verschrikkelijke dag ooit'

Voor Franky van Hinten was het nieuws een zware klap. "Het was een verschrikkelijke dag, misschien wel de meest verschrikkelijke dag ooit", zegt hij. "Olena en Jevhen, onze zeer goede vrienden met wie we elke dag contact hadden en met wie we in Oekraïne altijd samenwerkten, zijn vandaag omgekomen bij een droneaanval op hun auto."

Hij hoorde het nieuws kort na de aanval. "De vader van Jevhen, dat is tevens de directeur die we hebben aangesteld in onze Holland House, onze vluchtelingenopvang. Die belde mij vanmorgen eigenlijk vlak nadat het gebeurd was."

Van Hinten vertelt dat hij en de twee journalisten nog tot gisteravond contact hadden. "We hebben elkaar gisteravond nog gesproken over onze komende reis. Zaterdag over een week zouden we naar Oekraïne gaan en samen verschillende humanitaire acties doen. En ook over liflafjes, we spraken elkaar elke dag."

Van frietbakken naar humanitaire hulp

De samenwerking tussen de Brabanders en de Oekraïense journalisten begon toevallig, vertelt Van Hinten. "Dat begon zo’n tweeënhalf jaar geleden. We stonden ergens friet te bakken. En toen kwam er een journalist, die vroeg: wat doen jullie hier precies? Dat was Olena, samen met Jevhen, de cameraman."

"Van het ene kwam het andere", zegt hij. "We zijn verschillende dingen samen gaan doen. Zij was niet alleen journaliste, maar ook heel erg betrokken bij het leed van burgers. Wij zijn bevriend geraakt en bij elke reis waren zij erbij. Eigenlijk bij elk filmpje dat je op onze website of social media ziet."

De documentaire Patatje Oorlog is samengesteld uit beelden die zij samen in de loop der jaren maakten. "De beelden die daarin zitten zijn of van Coen, van mij, of van Jevhen", vertelt Van Hinten.

Beelden uit dezelfde stad

De documentaire opent met beelden van een raketaanval op een restaurant in Kramatorsk, waar Franky, Coen en de journalisten destijds ook waren. "Precies bij ons tafeltje is het dak niet naar beneden gekomen, maar aan het tafeltje naast ons zijn mensen overleden."

Gerichte aanval

De aanval waarbij Olena en Jevhen omkwamen vond plaats in diezelfde stad. "Er stonden meerdere auto’s op die plaats. Er was een benzinepomp. En de drone ging rechtstreeks op hen", vertelt hij. "Het kan haast niet anders dan dat het een gerichte aanval is geweest."

Ook President Zelensky sprak vrijdag over een gerichte aanval op de journalisten. "Olena was heel erg gekend, en is ook gedecoreerd door Zelensky eerder. En het type drone dat gebruikt is, dat is een hele dure Landsat-drone. Dat zijn drones die eigenlijk alleen gebruikt worden voor gerichte aanvallen, als ze al van tevoren weten welk doel ze willen raken."

Verkeerde auto

De twee journalisten droegen hun kogelwerende vesten niet op het moment van de aanval. "Dat is niet raar", legt Van Hinten uit. "Op die plaats, bij de benzinepomp waar we elke keer koffie pakten, hadden we eigenlijk nooit de vesten aan. Dat is nog net binnen de stad Kramatorsk."

"Ze waren ook niet met de gepantserde auto, ondanks dat ze onze gepanzerde auto ter beschikking hadden", zegt hij. "Ze hadden die auto gewoon kunnen pakken, maar ze dachten het niet nodig te hebben, denk ik."

Volgens hem lagen de vesten nog in de auto. "Het is heel pijnlijk", zegt hij. "Als je in die auto kijkt, zie je de vesten liggen. En je ziet ook onze badge. Ze hadden de verkeerde auto."

Grote klap voor het team

Ook de chauffeur, die vaker met het team meereed, raakte gewond bij de aanval. "Hij ligt nu gewond in het ziekenhuis", vertelt Van Hinten. "Maar hij is niet in levensgevaar. Dat hebben we een uurtje geleden kunnen vernemen."

"Meer dan de helft van ons team is vandaag uitgeschakeld", zegt Van Hinten. "Buiten het pijnlijke dat we onze beste vrienden verliezen, zijn we ook als organisatie een heel eind geslagen."

Later dit jaar zouden Olena Hoebanowa en Jevhen Karmazin naar Nederland komen voor de opnames van een kerstspecial van Patatje Oorlog, die op 24 december wordt uitgezonden bij RTL. "Dat zou meteen ook een soort vakantietje voor hen worden", vertelt Van Hinten. "Jevhen was nog nooit buiten Oekraïne geweest en verheugde zich er enorm op. Maar dat gaat nu niet meer door."