Biden maakt met historisch steunpakket Democratische droom waar

"Hij komt hier echt met een strak tijdspad, een gewaagd tijdspad. Maar ook wel met het zelfvertrouwen dat het gaat lukken. Vanaf 1 mei dus de hele bevolking boven de 18 gaan vaccineren. Volgens Biden zijn daarvoor genoeg vaccins voorradig en is er genoeg logistieke kracht opgebouwd om dat te kunnen gaan doen", zegt correspondent Lucas Waagmeester in het NOS Radio 1 Journaal.

Nieuwe noodpakket

Biden sprak afgelopen nacht, voor het eerst sinds hij president is, op prime-time de natie toe. Onverwacht had hij nieuws over de vaccinatiecampagne; de president kondigde aan dat alle Amerikanen van boven de 18 jaar vanaf 1 mei een vaccinatie kunnen krijgen.

"Dan is de kans groot dat we op 4 juli met familie Onafhankelijkheidsdag kunnen vieren," zei Biden. "Onafhankelijkheid van het virus."

Maar vanaf nu gaat zijn focus op het nieuwe noodpakket, dat de president aankondigde als "een historische wet, die de armoede onder kinderen gaat halveren."

De wet is bijna geruisloos tot stand gekomen, Biden heeft geprobeerd er zo weinig mogelijk debat over los te maken. Maar de speech van vannacht wordt gezien als het begin van een ereronde. De president gaat de komende weken op reis door het land om het noodpakket aan te prijzen. Zodra de effecten ervan zichtbaar worden, willen de Democraten dat Amerikanen weten wie de afzender is: hun nieuwe president Joe Biden.

Sociaal vangnet

Vanaf komend weekend al kunnen Amerikanen de eerste cheques van 1400 dollar verwachten. Noodsteun die, nog meer dan bij eerdere steunpakketten onder president Trump, gericht is op de lage inkomens. Daarnaast wordt de werkloosheidsuitkering uitgebreid en gaan de ziektekostenpremies omlaag.

Deze wet doet dus veel meer dan alleen corona-nood lenigen. Zo gaat er ook 350 miljard dollar naar noodlijdende staten en gemeenten, zodat zij weer mensen in overheidsdienst kunnen nemen. En wordt het stelsel van sociale zekerheid drastisch uitgebreid, met misschien wel de meest vergaande verandering: de komst van een vorm van kinderbijslag.

Amerikanen met kinderen krijgen straks een maandelijkse toelage van tussen de 250 en 300 dollar per kind. Die komt in plaats van een veel beperktere jaarlijkse aftrek van de belasting, waardoor nu ook arme Amerikanen die geen of weinig inkomstenbelasting betalen ervan gaan profiteren. Deze maatregel geldt voor een jaar, maar de Democraten willen de uitbreiding van de sociale zekerheid permanent maken.

Revolutie

Het steunpakket van Biden wordt daarmee in de VS als revolutionair gezien. De afgelopen decennia, sinds president Reagan in de jaren 80, was het leidende idee in Washington dat de overheid zich zo weinig mogelijk met de economie bemoeit. Belastingen voor welgestelden en bedrijven zo laag mogelijk houden, dan komt de groei vanzelf. Opeenvolgende Republikeinse en Democratische presidenten regeerden langs die lijn.

Biden breekt nu met die traditie van de eigen broek ophouden. Het noodpakket richt zich op langdurige sociale steun voor lage inkomens, armen en gezinnen met kinderen. Een overheid die actief de economie stimuleert door de onderklasse weer bestedingsruimte te geven. En zo probeert armoede te bestrijden en banen te scheppen. Van het principe van trickle down naar bottom up; een historische stap voor Amerika.

Paard van Troje

Republikeinen zijn dan ook niet enthousiast over deze wet. Leider Mitch McConnell noemt het noodpakket "een paard van Troje vol slechte, oude, progressieve ideeën". Geen enkele Republikein in het Huis van Afgevaardigden of in de Senaat stemde voor de wet. Volgens McConnell breekt Biden daarmee zijn belofte van eenheid; hij zou gaan proberen wetten te maken die beide partijen kunnen steunen.

De president zelf maakt zich daar weinig zorgen over. Hij benadrukte bij de ondertekening van de wet dat er veel steun is onder de bevolking voor dit noodpakket, ook onder - vooral armere - Republikeinse kiezers. Volgens peilingen is zo'n 70 procent van de Amerikanen voor deze wet.

Toch is het verrassend dat de Democraten zo'n vergaande wet doordrukken zonder Republikeinse steun. Het toont een nieuwe houding na de verkiezingen: de partij heeft nu het presidentschap en de meerderheid in het Congres in handen. Het lijkt erop dat de Democraten die macht volop gaan inzetten om verkiezingsbeloften waar te maken, en niet van plan zijn te gaan wachten op Republikeinse goedkeuring.

Biden ging in zijn speech niet in op de verdeeldheid in het Congres. Net als over de vaccinatie-campagne, was hij zelfverzekerd over zijn steunpakket: "als het mislukt, zal ik toegeven dat het mislukt is. Maar het zal niet mislukken."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.