Rob de Wijk: 'Onze grootste vijand is niet Amerika, Rusland of China, maar wijzelf'

Een mislukte Rusland-top, dreigementen van Poetin: in tijden van sombere nieuwskoppen brengt De Wijk een optimistisch verhaal in zijn nieuwe boek Amerika en wij. Hij stelt dat Amerikaanse president Trump uiteindelijk een zegen is voor Europa en dat Europa een leidende rol in de wereld kan spelen.

Trump versnelt een ontwikkeling die al lang aan de gang is, zegt De Wijk. "De Amerikanen kijken naar China en niet naar Europa. Hij heeft ons met de neus op de feiten gedrukt. Daar moeten we nu consequenties uit trekken. Het feit dat hij zo wispelturig is, dwingt ons echt tot een hele andere koers."

Dat is zeer noodzakelijk, zegt de hoogleraar: "We zijn te afhankelijk geweest van Amerika en gemakzuchtig geworden. We worden bedreigd in Europa. Het betekent nu dat we meer moeten doen aan onze eigen defensie en economie." Daarin hebben we geen keus meer: “Je hebt geen keus, je moet wel. Daar moeten we even aan wennen."

Sterke instituties

Om een sterke, leidende rol te nemen is het ontzettend belangrijk dat onze instituties en waarden sterk overeind blijven, zegt De Wijk. Dat is Europa’s grote kracht ten opzichte van grote machtsblokken als Amerika, China of Rusland.

Zo had China had al lang nummer 1 moeten zijn omdat het land leidend is op technologiegebied, zegt De Wijk: "Maar de instanties daar deugen niet. Het is geen democratie en geen rechtsstaat: je hebt een dictator die bepaalt. Dat heeft grote consequenties voor de welvaart van het land. Dat zie je nu ook in Amerika gebeuren: intern wordt de boel gesloopt."

Zelfstandig worden

Door het beleid van Trump komt Amerika steeds verder van Europa af te staan en isoleert het land zichzelf. Daardoor moet Europa militair en economisch gezien zelfstandig worden. De schade is gigantisch, zegt De Wijk. "Het vertrouwen is weg. We hebben gezien wat er kan gebeuren. Je hoopt dat er een nieuwe president komt met wie je wel kan samenwerken, maar in Europa is het proces in gang gezet om de eigen broek op te houden."

Amerika die een stapje terug doet in de NAVO, eigen wapenontwikkeling, nucleaire bescherming door de Britten en Fransen: het kan allemaal, zegt De Wijk. Daarvoor is het wel belangrijk dat regeringen Europa en Oekraïne goed gezind zijn: "Het electoraat is hier buitengewoon belangrijk”, zegt hij. “Anders stort de boel in. De grootste bedreiging is helemaal niet Amerika, Rusland of China. Dat zijn wij zelf."