Buitenland

Deze muziek is verboden in Belarus

foto: ANP

Nieuws
Deze muziek is verboden in Belarus

'De laatste dictatuur van Europa', zo werd Belarus door velen gezien. Nu is het land, ook wel bekend als Wit-Rusland, vooral in het nieuws als buur van Oekraïne en bondgenoot van Rusland. Twee jaar geleden brak er een opstand uit tegen de dictator Loekasjenko. Maar het werd keihard neergeslagen. Wat is er nog over van het verzet? In Verre Geluiden, de zomerserie van Bureau Buitenland, aandacht voor de 'verboden muziek' van de revolutie in Belarus.

Verre Geluiden #5: De verboden muziek van Belarus - Bureau Buitenland

Zwarte lijst

"Zanger Lavon Volsk geldt binnen de muziek als dé bepaler van de eigen Belarussische identiteit", vertelt journalist Franka Hummels. Hummels, naar eigen zeggen al jaren geobsedeerd door het land, leerde de muziek van de band NRM kennen tijdens de laatste jaren dat de band nog kon optreden in het land zelf. "Aan het begin van de jaren 2000 stonden er bij zo’n concert allemaal geüniformeerde overheidsfunctionarissen. En als je opstond om te dansen, kwamen ze naar je toe en duwden ze je bij de schouders naar beneden. Het was niet de bedoeling dat er een feeststemming zou ontstaan."

Niet lang daarna werd de band volgens de journalist op een zwarte lijst gezet. "Op dat moment zijn ze uitgeweken naar andere landen, met name naar Warschau in Polen."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Slaapliedje

Ook kindermuziek uit de Sovjettijd speelde een rol tijdens de opstand, vertelt Hummels. "Zoals dit slaapliedje uit een kinderprogramma in het Belarussisch uit de jaren '70. Dat kent daar echt iedereen." In het origineel wordt 'doe je oogjes dicht' gezongen.

Volgens Hummels werd het lied in 2020 veel gezongen door vrouwen die in het wit aan het demonstreren waren. "Veel vrouwen gingen de straat op, juist toen het politiegeweld het bruutst werd. Er wordt ook wel gezegd dat de revolutie een vrouwenrevolutie was." De tekst van het kinderliedje werd naar omstandigheden veranderd in: 'nu moeten de ogen open'.

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Verandering

Niet alleen de Belarussische taal speelt een belangrijke rol in het verzet, ook muziek in het Russisch werd door de revolutie omarmd. Zoals het nummer Peremen, wat 'verandering' betekent. Hummels: "Dit is hét lied dat het allermeest is gebruikt tijdens de opstand."

En het gaf mensen volgens de journalist ook de kans zich te uiten, als ze bang waren om de straat op te gaan. "Dan gingen ze wel in auto’s rondrijden met dit nummer op volle speakers, of het kwam keihard uit flatgebouwen met het raam open. Nu hoor je het niet meer op de radio, maar het was lange tijd niet verboden. Het was gewoon een bekende hit."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Marteling

Het het nummer Wees bij ons van de band Krama wordt door Franka Hummels opgedragen aan een vriend van haar, mensenrechtenadvocaat Valik Stefanovich. "Dit is zijn favoriete liedje. Vorige week zat hij precies een jaar in de gevangenis, zonder duidelijke aanklacht of perspectief." Volgens de journalist zijn de omstandigheden in de gevangenissen in Belarus heel slecht: "Veel te veel mensen op een cel, er wordt heel veel gemarteld”.

Ook vertelt ze dat er geen sprake van echte rechtsgang. "Op dit moment zijn er 1525 officiële politieke gevangenen. En dat is alleen maar het officiële aantal want heel veel families durven hun geliefde niet als dusdanig aan te melden, omdat ze van het regime hebben gehoord dat mensen dan twee keer zo lang kunnen krijgen."

Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.

Bureau Buitenland: Verre Geluiden

Van Japanse popmuziek tot Wit-Russische volksmuziek en van Braziliaanse countrymuziek tot psychedelische muziek uit Turkije. In de jaarlijkse zomerserie maakt Bureau Buitenland deze keer een muzikale reis om de wereld.

Vanaf maandag 18 juli, elke werkdag, tussen 13.30 en 14.00 uur, VPRO, NPO Radio 1. Zie voor meer: vpro.nl/verregeluiden

Alle afgespeelde muziek is nu ook via Spotify terug te luisteren: https://open.spotify.com/playl...

Ster advertentie