Geen bommen, maar gesaboteerde kabels: hoe Poetin het Westen kan ontwrichten

In de Scandinavische documentaire De Schaduwoorlog is te zien hoe meerdere Russische spionageschepen met gewapende mannen over de Noordzee en de Oostzee varen.

"Die aanwezigheid betekent dat er altijd een mogelijkheid is dat als Poetin het helemaal niet meer redt en echt helemaal vast komt te zitten in Oekraïne, het kan laten escaleren", zegt De Wijk, naast hoogleraar ook oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS).

In jargon heet dat ‘horizontaal’ escaleren, zegt De Wijk. "Door bijvoorbeeld windmolenparken en onderwaterkabels van internet en telefonie te saboteren. Zo kan hij ervoor zorgen dat ook het Westen heel hard geraakt wordt."

Ontwrichting

Zo’n optreden kan Europa ontwrichten, zegt De Wijk. Volgens de hoogleraar is al langer bekend dat Russische schepen de situatie daar in kaart brengen. "En dan maar hopen dat Europa verder afziet van leveringen aan Oekraïne en bang is voor een verder offensief van Rusland waartegen je je moet verdedigen. Dat zijn wel scenario’s om rekening mee te houden."

De hele Noordzee ligt compleet vol met zulke kabels, zegt de hoogleraar. "Het vervelendste is dat al dat spul in belangrijke mate in de exclusieve economische zone (EEZ) van Europa ligt en daar is feitelijk niemand de baas. We mogen er wel iets, maar niet te veel. Dus dat is echt een geweldig probleem. Het is niet helemaal kansloos om je er tegen te verdedigen, maar wel moeilijk."

Tijd

Geen bommen en granaten dus, maar kabels. Volgens Mart de Kruif, oud-commandant der Landstrijdkrachten, denkt Poetin dat hij de oorlog alleen nog maar kan winnen met tijd. "Hij heeft nog geld genoeg en mensen zat", zegt De Kruif. “Poetin denkt dat het Oekraïense volk zwak zal worden in het vermogen om weerstand te bieden en dat de steun van het Westen zal opdrogen."

Ook gaat Poetin er volgens de oud-commandant vanuit dat het Westen zwak is: "Hij denkt dat als je maar voldoende chaos creëert bij ons, dat wij stoppen met de steun."

Mogelijke dreiging

Of Poetin daadwerkelijk in staat is om windmolenparken te saboteren en kabels door te knippen, sluit De Kruif niet uit. "De rapporten liggen er al jaren, dus dat is zeker een mogelijkheid. Op dit moment kunnen we ons nauwelijks tegen zo’n actie verdedigen."

Volgens de oud-commandant hadden we ons eerder moeten bedenken dat dit kon gebeuren. "Dit is de prijs die we met zijn allen betalen voor tien jaar onachtzaamheid en niet geloven in afschrikking.”

Maak daar maar dertig jaar van, zegt De Wijk. “Dit wisten we vanaf het begin van het einde van de Koude Oorlog. Nu krijg je de rekening gepresenteerd."