Libanon dreigt te bezwijken onder corruptie, coronacrisis en werkloosheid: 'Het is erop of eronder'

Terwijl de wereld in de greep was van de coronacrisis, belandde Libanon in een diepe economische en politieke crisis die al lange tijd sluimerde. Een halfjaar eerder gingen mensen massaal de straat op om te demonstreren tegen de corrupte regering. Een strenge corona-lockdown bracht daar een einde aan, maar inmiddels zijn Libanezen uit wanhoop toch weer op de been.

'Het virus kon er óók nog wel bij'

"Corona was slechts één probleem bovenop alle andere problemen die Libanon heeft", zegt Danny Ghosen. "Het virus kon er ook nog wel bij. Mensen dachten dat ze of dood zouden gaan van de honger, of van corona. Ze hadden niks te verliezen en dachten, als je toch dood gaat kan je ook weer massaal de straat op gaan."

Inmiddels kampt Libanon met een enorme inflatie waardoor zelfs boodschappen doen voor velen onmogelijk wordt. Ghosen heeft begrip voor de woede van de Libanese bevolking die onder deze omstandigheden lijdt: "Heel veel mensen hebben honger. Er is schaarste aan eten, aan elektriciteit, aan alles. Als je een kind hebt en je moet luiers kopen, kostte dat vroeger een paar euro. Nu is dat 40 euro. Dat kan je je hier bijna niet voorstellen."

Protest

In oktober vorig jaar kondigde de Libanese regering een belasting aan om grote tekorten in de staatskas op te vullen. Ook voor de gratis dienst WhatsApp zou iedereen moeten betalen. De WhatsApp-taks kwam er door het verzet vanuit de bevolking toch niet, maar het voorstel alleen was dé druppel die de emmer deed overlopen. Vanuit alle groepen in de samenleving gingen honderdduizenden mensen maandenlang de straat op om te protesteren tegen de regering, de immense corruptie en de werkloosheid.

De voornaamste wens van de demonstranten was het aftreden van de, volgens hen, corrupte leiders van het land. Libanon kende een 15-jaar durende burgeroorlog tussen rivaliserende religieuze milities die in 1991 eindigde met een amnestiewet. Daardoor zijn een aantal van de krijgsheren van toen nog altijd de belangrijkste machthebbers. Volgens de demonstranten is het dus hoogtijd voor een verse lading technocratische politici.

Nog steeds aan de macht

De problemen in Libanon hebben volgens Danny Ghosen grotendeels te maken met het sektarische systeem waar het land al te lang aan vasthoudt. "Een soenniet stemt op een soenniet, een sjiiet stemt op een sjiiet, een christen op een christen. Ze moeten elkaar gaan zien als Libanezen en niet als soennieten, sjiieten en christenen. Dat moet een keertje afgelopen zijn."

Zelfs een aantal van de huidige politici waren tijdens de burgeroorlog die ruim 40 jaar geleden begon krijgsheren van verschillende religieuze milities. "Mensen waarvoor ik bijna 30 jaar geleden uit Libanon vluchtte zijn nog steeds aan de macht. Ze hebben hun uniform uitgedaan en een pak aangetrokken. De bevolking wil daar nu vanaf. Genoeg is genoeg."

Dichter bij elkaar gebracht

Toen de grote protesten begonnen had Danny Ghosen net een tweeluik afgerond, De Slag om Libanon. Hij keerde terug om een derde aflevering te maken. "Ik zag iets wat ik nooit eerder heb meegemaakt: de soennieten, de sjiieten, de christenen en druzen waren eensgezind aan het demonstreren tegen de machthebbers. Dat was nog nooit eerder voorgekomen."

Ghosen blikt terug op het gevoel dat hij had toen hij zelf getuige was van de demonstrerende mensenmassa's: "Ergens was ik trots. Ik dacht, dit is de dag waarop Libanezen eindelijk van de corrupte politici gaan komen. Maar ik wist toen ook al: van dit soort mensen kom je niet zo makkelijk af. Die hebben zoveel te verliezen en zoveel macht."

Wanhoop

Nu de economische, politieke en sociale omstandigheden nog erger zijn dan een halfjaar geleden, betwijfelt Ghosen hoe lang de regering de bevolking nog in bedwang kan houden. "Ze hielden mensen jarenlang rustig door ze net genoeg te geven dat ze wel hongerig bleven en continu afhankelijk zouden zijn van de politici." Nu een groot deel van de bevolking écht honger heeft, is hij bang dat mensen uit wanhoop naar de wapens zullen grijpen.

De wanhoop is bij sommigen al zo groot geworden dat er een golf aan zelfmoorden is in het land. "Mensen voelen zich zo ellendig dat ze midden op straat zelfmoord plegen. Ze kunnen niet meer voor hun familie zorgen. Een man liet een briefje achter waarop stond dat hij geen slecht mens is maar gewoon honger heeft."

Hoop voor de toekomst

Danny Ghosen vindt het zwaar om vanuit Nederland te zien wat er in zijn land gebeurt. "Toen ik vroeger tegen mensen zei dat ik uit Libanon kwam zeiden ze wow, dat is het Parijs van het Midden-Oosten, een prachtig land. Ik vrees dat mensen het over een tijdje het Venezuela van het Midden-Oosten gaan noemen. Helaas is dat de kant waar we opgaan."

Ghosen heeft nog wel hoop voor Libanon, maar daarvoor moeten de corrupte politici volgens hem voor eens en altijd weg gaan. "Heel veel mensen die de straat op gaan geloven nog in een Libanon zoals ik die ook graag zie. Een Libanon waar welvaart is, waar eerlijke kansen zijn en er geen corruptie is. We hebben zoveel creativiteit in het land en mensen staan te trappelen om het mooiste van Libanon te maken."

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 16 en 17 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.