'China heeft verreweg de groenste economie ter wereld'

China is de grootste vervuiler van de wereld. Zo gebruikt het land enorme hoeveelheden aan steenkool. Toch is juist dit grote land het meest hard op weg in de energietransitie, stelt Rotmans: "China is by far de groenste economie van de wereld. Zij lachen ons eigenlijk uit."

Per jaar produceren de Chinezen meer zonne-energie dan alle andere landen ter wereld bij elkaar, stelt Rotmans: "Ze zetten op alles in: wind, zon, kernenergie, groene waterstof. Waar ze de huidige generatie nog voorzien met fossiele energie, moet dat bij de volgende generatie duurzame energie zijn."

Geopolitieke spanningen

In tegenstelling tot China mist Europa een plan, zegt Rotmans. Ook in Nederland: "Als je de overstap maakt naar een groene economie, moet je als overheid bedrijven die daarin willen investeren langdurig een steuntje in de rug geven. Maar je moet ook de ballen hebben om afscheid te nemen van bedrijven die niet meer mee kunnen. Dat vergt wel leiderschap. Je kan niet alle ballen in de lucht houden."

Wel is hij optimistisch over een nieuwe reden voor Europa om snel werk te maken van de energietransitie. "Vroeger ging het om de klimaatdoelen en verduurzaming. Nu is het geopolitiek. Europa is nu voor 85 procent afhankelijk van de import van olie en gas van buiten Europa. Als die energietransitie niet snel genoeg gaat, worden we steeds afhankelijker van China en Amerika. Dat willen we niet, we willen juist strategisch autonoom worden."

Daarom vindt hij ook dat grootverbruiker Tata Steel miljardensteun moet krijgen, zodat Europa een eigen staalfabriek houdt: "Tata Steel moet vergroenen, schoner produceren én concurreren met China en India. Als je dat zonder staatssteun doet, bestaat het bedrijf niet meer over een paar jaar."

'Energietransitie is niet te stoppen'

In korte tijd is klimaatbeleid hard gezakt op prioriteitenlijstjes. Denk aan Shell, dat weer volledig inzet op olie en gas in plaats van duurzaamheid, die weer meer gas op gaat pompen, Europa dat de Green Deal afzwakt of de Amerikaanse president die termen bezigt als ‘drill baby drill’.

Maar Rotmans ziet dat vooral als een pas op de plaats. De energietransitie is niet te stoppen, zegt hij. Leiders als Trump kunnen het hooguit vertragen: "Op elke dominante trend volgt weer een tegentrend. Je ziet nu al dat protesten tegen Trump toenemen, want de inflatie wakkert aan. Aan alle kanten komt er weerstand."

Waar Trump ook in zijn eerste periode zei vol in te zetten op fossiele brandstoffen, is er in die tijd meer geïnvesteerd in zon- en windenergie dan ooit. "Dat gaat nu ook weer gebeuren", zegt Rotmans. "Want dat is al 25 jaar gaande. Natuurlijk was het onder Kamala Harris sneller gegaan, maar er is niemand die de energietransitie kan stoppen. Je kan het hooguit een tijdje vertragen. Duurzame energie zal het altijd gaan winnen van fossiel."