'AfD als extreemrechts bestempelen is stap richting partijverbod'

Stopzetten financiering

"In de tachtigjarige geschiedenis van de Duitse Bondsrepubliek werd slechts twee keer een partij verboden. En dat was in de jaren 50, vlak na de oorlog", vertelt Birschel. Sindsdien is Duitsland altijd waakzaam geweest tegenover radicaalrechts. Toen in 2017 de rechtse extreme partij NPD opkwam, werd ze als vijandig tegen de grondwet beschouwd.

Het Constitutioneel Hof heeft de partij toen niet verboden wegens ‘politiek niet meer relevant.’ Maar de Bondsdag diende een goedgekeurd wetsvoorstel in dat wanneer een partij als extreemrechts wordt beoordeeld, die geen financiering meer krijgt. Ook nu komt er een parlementair initiatief voor de stopzetting van de financiering van de AfD. "Maar dat kan nog jaren duren", aldus Birschel.

Leden riskeren beroepsverbod

In drie Duitse deelstaten was AfD al als extreemrechtse partij benoemd. Nu is het predicaat nationaal. "Het is politiek gezien een belangrijke stap naar een verbod van die partij, maar voor de toekomst van de AfD zijn er meerdere uitkomsten mogelijkheden. Zo lopen de leden van de partij risico op een beroepsverbod. Hierdoor kunnen ze niet meer aan het werk als ambtenaar of bij de politie," vertelt Birschel.

'Tweederangsburgers'

De partij heeft volgens de veiligheidsdiensten een heel duidelijk beeld wat tegen de Duitse grondwettelijke orde ingaat. "Met verschillende uitspraken maakte AfD heel duidelijk mensen met een migratie-achtergrond als tweederangsburgers te zien. Daarbovenop kwam aan het licht dat vooraanstaande AfD’ers een overleg hadden met neonazi’s en concrete plannen maakte voor de deportatie van miljoenen Duitsers."

Dictatuur voorkomen

Toch is het in Duitsland moeilijk om een partij te verbieden in Duitsland. En dat ziet Birschel als een positief teken. “Deze blokkades voorkomen dat Duitsland weer een dictatuur wordt. In plaats van een partij te verbieden wordt er dus gezocht naar manieren hoe de invloed en radicalisering van een extreemrechtse partij via politieke middelen beperkt wordt. Zodra een partij tegen de democratische rechtsorde is en ontkent dat elke mens gelijke rechten heeft in dit land, moet er met andere middelen, zoals een verbod, tegenaan worden gegaan."

Lars Klingbeil, de leider van de sociaaldemocratische partij die volgende week hoogstwaarschijnlijk vice-kanselier wordt, benadrukt het belang van het kleinhouden van de AfD via politieke middelen. AfD zegt dat dit tegen de democratie zou zijn en kondigde aan naar de rechter te stappen. "Dit kan lange procedures opleveren."