Politie en OM hadden twijfels over uitlevering Poch aan Argentinië

De interne discussies zijn pikant, omdat de Nederlandse staat en Poch binnenkort tegenover elkaar staan bij de rechter, onder meer vanwege de rol die Nederland heeft gespeeld bij de uitlevering van de Nederlands-Argentijnse piloot. De inmiddels weer vrijgekomen Poch eist vijf miljoen euro schadevergoeding van de staat.

'Boekje ver te buiten'

Volgens Pochs advocaten Geert-Jan Knoops en Carry Knoops is de Nederlandse overheid in deze zaak haar boekje ver te buiten gegaan, met als gevolg dat hun cliënt jarenlang onschuldig in een Argentijnse gevangenis heeft moeten doorbrengen. Minister Grapperhaus (CDA) van Justitie en Veiligheid zegt dat Nederland geheel volgens de regels van het recht heeft gehandeld.

De kwestie spitst zich toe op de manier waarop de piloot in Spanje werd opgepakt en vervolgens in Argentinië belandde. Julio Poch werd tijdens zijn laatste vlucht voor zijn pensioen, op 22 september 2009, door de Spaanse politie gearresteerd op het vliegveld van Valencia. Hij werd verdacht van misdaden tegen de menselijkheid, gepleegd in de jaren zeventig tijdens het regime van de Argentijnse dictator Videla.

'Verkapte uitlevering'

Emeritus hoogleraar Theo de Roos en politiedeskundige Jelle van Buuren uitten eind vorig jaar in radioprogramma Argos kritiek op de Nederlandse handelswijze in de zaak-Poch. Hoogleraar De Roos sprak van "een verkapte uitlevering", wat volgens het internationaal recht verboden is. Het Openbaar Ministerie en toenmalig minister van Justitie Hirsch Ballin (CDA) wisten immers dat Spanje Poch zou gaan uitleveren aan Argentinië toen Nederland de informatie over diens vlucht naar Valencia overhandigde.

Minister Grapperhaus en het OM zien daarin geen probleem. Zij wijzen erop dat de rechter in 2014 de werkwijze van de Nederlandse autoriteiten heeft goedgekeurd. "Van een verkapte uitlevering kan alleen sprake zijn als iemand onder dwang het land wordt uitgezet”, antwoordde het OM toen. “Daarvan was in de zaak-Poch geen sprake", vindt het OM, want Poch is in 2009 ‘vrijwillig’ naar Spanje gevlogen.

Nu blijkt dat politie- en justitiemedewerkers in Nederland destijds toch betwijfelden of de ‘Spanje-route’ juridisch wel door de beugel kon.

Het OM weigert verder commentaar op de zaak te geven, omdat het Nederlandse onderzoek naar Poch is geseponeerd en minister Grapperhaus een onafhankelijk onderzoek heeft gelast naar mogelijke politieke beïnvloeding in de zaak-Poch.

Rol Nederland

Nederland maakte de aanhouding van Poch mogelijk, door de Spaanse en Argentijnse autoriteiten vooraf heimelijk te informeren over het vluchtschema van Poch. Het was ook Nederland dat de zaak bij de Argentijnen onder de aandacht had gebracht; een Nederlandse collega van Poch bij Transavia was met ernstige beschuldigingen naar de politie gestapt.

Aanvankelijk hadden de Nederlandse politie en justitie de leiding in het onderzoek. Maar in de loop van 2008 kwamen Nederland en Argentinië overeen dat Poch zou worden berecht in Argentinië. Daarbij speelde wel het probleem dat het uitleveringsverdrag tussen de twee landen expliciet verbiedt om Nederlandse onderdanen uit te leveren. Poch heeft sinds 1995 een Nederlands paspoort.

Het verdrag tussen Spanje en Argentinië maakte uitlevering wel mogelijk. Nederland besloot daarop de gegevens van Pochs vlucht naar Valencia te delen met Spanje en Argentinië.