Jarenlang ongrijpbaar: beruchte Mexicaanse drugsbaas El Mayo voor de rechter

"El Mayo is een drugssmokkelaar van het niveau El Chapo, Pablo Escobar", zegt van der Spek. "Zo'n veertig jaar stond hij aan het hoofd van een van de allergrootste criminele organisaties ter wereld."

Lange lijst met criminele activiteiten

El Mayo is een van de oprichters van het beruchte Sinaloa-kartel. Tijdens zijn tijd als drugsbaas altijd in de luwte gebleven. "Die enorme professionele structuur van Mexicaanse kartels, de corruptie, dat komt allemaal uit de hoek van het Sinaloa-kartel dat hij leidde", vertelt van der Spek.

De drugsbaas wordt verdacht van enorm veel criminele activiteiten. Het gaat onder meer om leidinggeven aan een criminele organisatie, opdracht geven tot moord, drugssmokkel, witwassen, wapenhandel.

Inlichtingen delen met de VS

Eerder werd bekend dat El Mayo schuldig wil pleiten, de reden lijkt vooral te zijn omdat hij de doodstraf wil ontlopen. "Het kan ook zijn dat er sprake is van een deal met de Amerikaanse autoriteiten, waardoor hij bijvoorbeeld informatie gaat delen met inlichtingendiensten." Meerdere opgepakte drugsbazen die uitgeleverd zijn aan de VS hebben dit eerder gedaan.

Het afgelopen jaar is er veel gebeurd in de Mexicaanse kartelwereld. Zo werd El Mayo opgepakt - hij werd door een zoon van El Chapo in de val gelokt. Daarnaast zijn sinds het aantreden van Donald Trump kartels aangemerkt als terroristische organisaties. Er zijn tientallen hooggeplaatste kartelleden uitgeleverd door Mexico om Amerikaanse importheffingen af te wenden. De zonen van El Chapo die vastzitten in de VS geven veel informatie prijs. Ook van leden van het Juárezkartel en Los Zetas gaan we nog veel horen, vertelt van der Spek.

Geweld blijft doorgaan

In Mexico worden de zaken op de voet gevolgd. De kartelwereld is de afgelopen tijd veranderd; het Sinaloa-kartel is verzwakt, terwijl het Jaliscokartel machtiger is geworden. Zij zijn in dat vacuüm gestapt. "Met name de politiek kijkt heel nerveus naar wat er gebeurt in de VS. De onderwereld is hier best nauw verweven met de politiek", vertelt van der Spek. Hij vervolgt: "Gouverneurs en burgemeesters, ook van de huidige regeringspartij, kunnen toch wel door wat er in de VS wordt gezegd in de problemen komen als blijkt dat ze jarenlang op de loonlijst van een kartel hebben gestaan." Dat zijn ook de verklaringen die het imago van Mexico voor toeristen en investeerders kunnen schaden.

Er is nog steeds enorm veel strijd bij de drugskartels. Doordat er zoveel leiders zijn opgepakt, is het landschap enorm versplinterd. Met name in Sinaloa en Jalisco zijn kleinere groeperingen actief en het is nog moeilijker om die aan te pakken, zegt van der Spek. "Het geweld blijft doorgaan, er zit zoveel geld in, niet alleen drugs, maar ook mensen- en wapenhandel en ook ontroerend goed en crypto." Hij sluit af: "Er zit zoveel geld in dat deze groeperingen niet zomaar uit te schakelen zijn. Zelfs niet als je de leiders oppakt."