Amerikaanse staten versoepelen coronamaatregelen sneller dan geadviseerd: 'Zonder baan raken ze alles kwijt'

Het was een heldere waarschuwing van Anthony Fauci aan de senaat deze week: "Er is een risico dat je een uitbraak veroorzaakt die je niet kan controleren. Dat zal niet alleen leiden tot vermijdbare coronadoden, maar ook wat betreft economisch herstel ben je dan weer terug bij af."

Economie keihard getroffen

Trumps belangrijkste gezondheidsadviseur legt hiermee meteen de vinger op de zere plek. De VS is inmiddels wereldwijd het zwaarst getroffen land, met meer dan 1,4 miljoen coronagevallen en meer dan 80.000 doden. Maar het land wordt ook economisch keihard getroffen. In twee maanden steeg het aantal werklozen van 3,5 procent naar 15 procent.

De strikte coronamaatregelen doen dus behoorlijk veel pijn. En op plekken waar het virus nog niet zo hard heeft toegeslagen groeit de onrust en wordt gedemonstreerd tegen de maatregelen. Dat is niet zo gek, verklaart Amerikanist Koen Petersen: "Als Amerikanen een baan hebben, hebben ze zekerheid. Als ze geen baan hebben raken ze alles kwijt en komen ze in de auto terecht. Amerikanen sparen niet, het verschil tussen een dak boven je hoofd en dakloos zijn is heel klein."

'Het is een droevig verhaal'

De Nederlander Ton Dekker is dolblij dat zijn Grill Restaurant in het plattelandsstadje Simonton in Texas sinds 1 mei weer open mag. Het is nog maar voor 25 procent, maar hij heeft geluk: zijn restaurant beschikt over een groot terras en een nog groter weiland ernaast. Dus hij kan veel gasten op een veilige manier kwijt. "Met Moederdag hadden we 1200 klanten in tien uur", vertelt Dekker.

Dekker had wél wat gespaard en kon de zes weken waarin hij volledig dicht moest met extra hulp van de overheid nog wel doorkomen. Maar voor zijn meeste collega's geldt dat niet. "Ik denk dat 50 procent van de restaurants hier in de omgeving niet meer open gaat. Het is echt een heel droevig verhaal."

Gouverneur geprezen door president Trump

Texas is één van de staten waar maatregelen versoepeld worden, terwijl het aantal coronagevallen er nog steeds oploopt. Tot nu toe zijn er in de staat 40.000 corona-infecties vastgesteld en ongeveer 1000 mensen aan het virus overleden.

Het Witte Huis schrijft officieel voor dat de coronacurve twee weken een dalende trend moet laten zien voor een versoepeling ingezet kan worden. Ondanks dat gouverneur Greg Abbott van Texas, hier niet op heeft gewacht, werd hij vorige week bij een bezoek aan president Trump door hem om zijn aanpak geprezen. In tweets riep de president op om ook Minnesota, Michigan en Virginia te 'bevrijden' van de lockdowns in de staten.

Banenmotor

"Gouverneur Greg Abbott ziet dat zijn staat enorm wordt geraakt en net als Trump wil hij ook de banenmotor weer laten groeien en daar vinden Trump en Abbott elkaar omdat ze alle twee exact dezelfde agenda hebben", legt Amerikanist Petersen uit.

Toch is niet elke Texaan blij met de koers van de gouverneur. De Nederlandse Chantal Piët woont in Austin, de hoofdstad van Texas. In haar buurt is er nog bijna niemand op straat en zijn de restaurants nog niet open. "Dat is omdat ze de veiligheid niet kunnen garanderen en het personeel het soms niet aandurft. Mensen zijn hier echt nog heel bang voor het virus. Daarnaast is het niet erg rendabel om voor 25 procent van de klanten open te gaan", zegt Piët.

Democraten bezorgder dan Republikeinen

130 mijl oostelijker wil Ton Dekker vanaf maandag alweer de helft van het totale aantal klanten ontvangen. "En waarschijnlijk gaan we op 1 juni richting 75 procent," aldus Ton. Die regionale verschillen in hoeveel zorgen mensen zich over het virus maken, spelen in heel de Verenigde Staten, ziet Koen Petersen. En dat heeft ook een politieke dimensie.

"Democraten zijn over het algemeen bezorgder dan de Republikeinen. Democraten wonen meer in de steden, daar is het besmettingsgevaar groter en zijn de effecten veel merkbaarder. Plattelandsgebieden waar Republikeinen oververtegenwoordigd zijn, zijn minder bezorgd maar meer gefrustreerd over de maatregelen."

Verkiezingen

In november zijn de Amerikaanse verkiezingen en de coronacrisis had voor Donald Trump niet op een slechter moment kunnen komen. De werkloosheidsgraad was tijdens zijn presidentschap juist gedaald naar die historisch lage 3,5 procent.

Of hij herkozen wordt zal voor een groot deel afhankelijk zijn van of de economie vóór de verkiezingen al enige tekenen van herstel vertoont, denkt Petersen. "Nu probeert Trump de boodschap over te brengen: tijdens mijn eerste termijn heb ik werkgelegenheid gecreëerd, vertrouw op mij dat ik dat na de coronacrisis weer ga doen."

'Donkerste winter in de geschiedenis'

Maar het is een grote gok die Trump en de gouverneurs nemen om de coronamaatregelen al vroeg weer te versoepelen. Niet alleen Fauci, ook andere wetenschappers waarschuwen in sterke bewoordingen.

Oud-directeur Rick Bright van de Biomedische onderzoeksautoriteit (BARDA) voorspelde deze week in de senaat de 'donkerste winter in de recente geschiedenis', als er niet snel een gecoördineerde aanpak komt. "Als er geen wetenschappelijke benadering komt, ben ik bang dat de uitbraak nog veel erger wordt en een situatie veroorzaakt die we nog niet eerder hebben gezien", waarschuwt Bright.

Radio EenVandaag

Dit artikel is een bijdrage van Radio EenVandaag, elke werkdag tussen 16 en 17 uur op NPO Radio 1. Meer over de uitzending is te vinden op EenVandaag.nl, Facebook of op Twitter.