Meral Polat: Alevitische muziek vertelt ons iets over het mens-zijn

Er staat een jonge generatie Turkse muzikanten op, vertelt Polat, die naast haar muzikale carrière ook bekend is van de populaire televisieserie De Luizenmoeder. De muziek die bands als Grup Simsek maken beslaat de Anatolische regio in Turkije. En daarmee staat het voor iets groters, benadrukt Polat.

''In de jaren zestig en zeventig werd de Turkse muziek beïnvloed door Westerse klanken en melodieën. Nu zoveel decennia later merk je dat het omgekeerde gebeurt, de Turkse sounds gaan de wereld over. In die liedjes hoor je maatschappijkritische teksten, óf die ons juist iets vertellen over mens-zijn.''

Een van die figuren die centraal staat in die traditie, is Pir Sultan Abdal. Polat omschrijft hem als een filosoof, poëet, mysticus en muzikant. ''Pir Sultan Abdal is symbool geworden voor de alevitische Koerden en de cultuur die ze uitdragen. In moderne termen kunnen we hem ook zien als een mensenrechtenactivist.'' Hij voerde een strijd om te verbinden en wilde via muziek misstanden in de samenleving aankaarten en daar een stem aan geven, vertelt de zangeres.

''Maar aan de andere kant was hij de man van de mystieke wijsheden. Daarin staat de verbinding van mens tot mens en van mens tot de natuur centraal. Zijn maatschappijkritische muziek werd hem niet in dank afgenomen, hij werd opgehangen onder het strenge regime van het Ottomaanse Rijk.''

Door de geschiedenis heen heeft de alevitische Koerdische ook zware trauma's moeten verwerken, vertelt de zangeres. ''Eind jaren dertig van de vorige eeuw werd er een genocide gepleegd op alevitische Koerden in Dersim.'' Het gaat om de Zuidoostelijke stad in Turkije waar de roots van Meral Polat liggen. ''De Turkse republiek wilde een volk met een taal smeden. Uit angst voor het verlies van hun taal en cultuur kwamen mensen in Dersim in opstand.''

Een paar decennia later was er een nieuw dieptepunt, zegt Polat. ''In de zomer van 1993 werd in de Oostelijke stad Sivas het Madimak-hotel in brand gestoken door fundamentalistische moslims. Daarbij kwamen 37 mensen om het leven. Het was een aanslag op intellectuelen, schrijvers, denkers en vooral op de alevitische cultuur.''

In de huidige Turkse samenleving is er meer ruimte voor haar muziek, vertelt de zangeres. ''Er is minder angst onder de jonge generatie. Zij zijn op zoek naar hun roots en uiten dat in muziek. Toch zie je dat er altijd een gemeenschap is die wordt achtergesteld. Tegenwoordig is dat vooral het geval bij de LHBT-gemeenschap. Dat laat zien dat het systeem fundamenteel verkeerd is.''