COA: 'Binnen maand tot 3000 extra bedden nodig'

Er wordt met spoed gewerkt

Voor de baas van het COA zijn het hectische dagen als gevolg van de steeds kritiekere situatie in Kabul. Gistermiddag luidde het kabinet de noodklok over Afghanistan die ook bij Schoenmakers hard moet binnen zijn gekomen. Het kabinet deed een dringend beroep op provincies en gemeenten om te zorgen voor extra opvang van de mensen die Afghanistan op tijd hebben kunnen ontvluchten.

Want nu zijn het er al te veel voor de reguliere opvang van het COA. Er moet dan ook met spoed worden gewerkt aan noodopvang in evenementenhallen en paviljoens, zo schreef verantwoordelijk staatssecretaris Broekers-Knol gisteren aan de Tweede Kamer.

"Maar wij kunnen het tot nu toe managen, de opvang van de Afghanen", vertelt Schoenmaker aan Sven Kockelmann. "We doen dat samen met defensie en hun kazernes, maar we zijn ook aangewezen op gemeentes, vandaar de brandbrief van gisteren." Het COA staat dan ook voor een forse klus, aldus Schoenmaker. "We hebben nu nog 2000 tot 3000 bedden nodig."

Vijfde opvangplek

Volgens de voormalige VVD-burgemeester van Bussum en Gouda gaat het hier niet alleen om noodopvang maar ook om de fors toegenomen vraag vanuit de reguliere opvang. "Nu worden Afghanen nog opgevangen in kazernes, maar die moeten uiteindelijk, als ze asiel aanvragen naar een COA-locatie. We hebben nog een vijfde opvangplek nodig."

En dat is dus niet alleen te wijten aan de instroom van evacués uit Kabul en omgeving die op de vlucht zijn voor het regime van de Taliban, benadrukt Schoenmaker. "Zonder Afghanistan hadden we al een probleem met het aantal plekken."

Corona

Ruim anderhalf jaar geleden sorteerde het COA al voor op uitbreiding van de opvang voor asielzoekers en vluchtelingen, vertelt Schoenmaker. "Begin 2020 besloten we twee evenementenhallen in te richten, maar toen kwam corona en konden we de hallen niet gebruiken. Het aantal vluchtelingen daalde toen ook omdat er niet of bijna niet werd gevlogen."

Maar deze daling was slechts van korte duur. "Nu stijgt het aantal vluchtelingen weer en nieuwe plekken hebben we in de afgelopen twee jaar niet gevonden." En dan te bedenken dat het COA dit jaar minstens duizend plekken aan opvang gaat kwijtraken en op zoek moet naar nieuwe onderkomens.

Vakantiehuisjes

Voor de korte termijn is Schoenmaker optimistisch. Zo worden vakantiehuisjes van pretpark Duinrell na de vakantieperiode weer beschikbaar voor reguliere opvang. Dat biedt elders ruimte voor de opvang van evacués uit Kabul die nu nog in een noodopvang verblijven.

Verder heeft Schoenmaker minstens drie toezeggingen van gemeentebestuurders binnen, die bereid zijn noodopvang ter plaatse te regelen. Daarbovenop heeft het COA nog de optie om gebruik te maken van evenementenhallen, maar dat is tijdelijk.

Het toekomstscenario voor vluchtelingen die in tentenkampen in ons land moeten overwinteren bij gebrek aan alternatieve onderkomens, acht Schoenmaker vooralsnog onwaarschijnlijk. "Het lelijke van de tenten proberen we te voorkomen."

Namen van de gemeenten die hebben toegezegd te helpen met noodopvang wil Schoenmaker nog niet noemen, omdat de onderhandelingen nog lopen met gemeenteraden. Zij moeten uiteindelijk deze knoop doorhakken.

Harskamp

Al is het alleen maar omdat de opvang soms stuit op grote lokale bezwaren uit vrees voor eventuele overlast, weet ook Schoenmaker. Met als trieste blikvanger de uit de hand gelopen demonstratie die begin deze week plaatsvond bij een militaire kazerne in het Gelderse Harskamp.

Op deze incidenten in Ede wil Schoenmaker niet ingaan, maar hij ontwaart wel een patroon van terughoudendheid onder burgemeesters. "We krijgen dan te horen van gemeenten dat ze wel de Afghanen willen, maar niet de overlastgevers." Om er snel aan toe te voegen. "Maar die overlastgevers vangen we al zeer sober op."

Flexibel

Dat het COA eigenlijk altijd achter de feiten aanloopt als het gaat om opvang van asielzoekers en vluchtelingen, is evident volgens Schoenmaker. Vandaar dat hij dan ook pleit voor een strategische reserve aan AZC-capaciteit. "Wat we niet meer zouden moeten willen, is dat AZC's sluiten als bedden niet meer worden gebruikt. Die bedden zouden we juist flexibel moeten gebruiken. Bijvoorbeeld voor arbeidsmigranten, studenten of spoedzoekers."