Binnenland

Cabaretier Jan Beuving over de taal van 2017

foto: NPOfoto: NPO

Nieuws
Cabaretier Jan Beuving over de taal van 2017

Taal is een spiegel van de tijd; het reflecteert het gemoed van het jaar. Niet voor niets zijn er ieder jaar weer lijstjes met woorden van het jaar. Cabaratier Jan Beuving van het NPO Radio 1-taalteam stipt de opvallendste taalgebeurtenissen aan.

Jan Beuving over de taal van 2017

Te beginnen met de taal waar we dit jaar niet omheen konden: genderneutrale taal. NS verving 'dames en heren' door 'beste reizigers'. "Het is altijd belangrijk om de trends van de NS te volgen, want een mens bestaat voor de helft uit NS. En als de NS uitvalt, hou je ME over, en de ME gaat met een busje, dus een mens bestaat eigenlijk helemaal uit vervoer."

"Maar wat de mens ook wil: zijn of haar of hets taal zal nooit genderneutraal worden. Taal rijmt op neutraal, maar is vaak specifiek. Een burgemeester wordt geen burgejuf, je hebt geen motoren met hijspan, de hoofdstad van Noord-Holland is Haarlem en niet Hemlem. de taal laat zich niet ombouwen. Het is nogal een verschil of je en potje breekt, of een pootje. En een nichtenfunctie is iets heel anders dan een nevenfunctie. Dus genderneutrale taal is een proces met vrouwkementen."

#Metoo

"#Metoo, een woord dat hoort bij een lelijk verschijnsel. Maar het mooie van de taal is dat je metoo ook kunt lezen als met oo. Hoop is ook met oo. Net als rook, zoop, loon, school, en het woord woord. Je hebt ook dubbele oo: Hoofdmoot. Koortsdroom. Loofboom. Kookroom."

"En toen dacht ik: zou je nou een metooverhaal kunnen schrijven met als enige klinker oo? Ik heb dat geprobeerd. Het begint zo:

Joop loopt sloom door koopgoot. Ook Floor loopt door koopgoot. Floor oogt schoon. Joop hoort Floor. Floor hoopt: Joop loopt door. Joop smoort Floors hoop. Joop, doof voor Floors droom, doorboort schroomloos – misschien is het goed als ik hier ophou. De rest kun je invullen; Floor boos! Joop kloot goor voort. Maar dan komt de omdraaiing: Floor hoont Joop voor tv. Noor ook. Toos ook. Roos ook. Roos troost Noor. Floor troost Toos. Joop toont rood. Hoop gloort voor Toos, Floor, Roos, Noor: Joop hoort woord #metoo."

De mooiste zin van het jaar

De mooiste zin die Jan Beuving bijbleef dit jaar, kwam uit de afscheidsbrief van Eberhard van der Laan: Die brief opende met ‘In januari schreef ik u dat ik slecht nieuws had gekregen van mijn artsen, maar dat ik nog een poosje uw burgemeester hoopte te blijven.’ En dan komt de zin: 'aan dit poosje komt nu een einde.'

"Moest ik een woord van het jaar kiezen, dan was het dit poosje. Een zacht woord. En het mooie is: poosje is heel lenig in zijn lengte: je kunt een poosje weg zijn om een boodschap te doen, maar je kunt ook zeggen: we leven maar een poosje op deze aarde. Het is een tijdkameleon. Alles heeft zijn tijd en alles heeft zijn uur, zegt de Prediker, en Van der Laan leerde ons: alles heeft zijn poosje. Elk mensenleven, zo bleek ook gisteren weer toen we het bericht hoorden over onze NPO Radio 1-collega Joost Karhof, bestaat uit een verzameling broze poosjes. Laat ons genieten van de poosjes die we krijgen."

Ster advertentie