Een moord met ghostface-masker en de Scarface-bende: halen criminelen inspiratie uit films?
- Nieuws
- Een moord met ghostface-masker en de Scarface-bende: halen criminelen inspiratie uit films?
Kan een film of serie waarin een moordenaar op karakteristieke wijze zijn slachtoffers om het leven brengt, leiden tot kopieergedrag bij échte criminelen? "Het aantal zaken waarbij copycateffect duidelijk speelt, zijn extreem schaars", zegt Marieke Liem, hoogleraar veiligheid en interventies, in De Misdaadlijn van Het Misdaadbureau.
Video niet beschikbaar
Het mag dan misschien zeldzaam zijn, copycatgedrag komt wel degelijk voor. Zo trok in 2011 de zogenaamde Scarface-bende in België de aandacht van de politie. De groep overvallers dankten hun naam aan de populaire thriller Scarface, waarin acteur Al Pacino de rol vervult van drugsbaron Tony Montana. Tijdens een overval op een tankstation gingen de verdachten verkleed als Montana.
Hoewel de Scarface-bende in 2011 vermoedelijk grotendeels is opgerold, doken er in 2017 en 2021 in Belgische media opnieuw berichten op over misdaden gepleegd door mannen verkleed als Tony Montana.
Scream
En er zijn meer voorbeelden. De destijds 24-jarige Belg Thierry Jaradin bracht begin deze eeuw zijn date met dertig messteken om het leven omdat zij hem afwees. Dat deed hij op vergelijkbare wijze als in de film Scream. Jaradin droeg zelfs het welbekende ghostface-masker. De Belg werd veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.
Ook zijn er daders die zich vergelijken met Dexter. Het hoofdpersonage uit de gelijknamige serie speelt een politieagent die een dubbelleven leidt als seriemoordenaar. Dexter jaagt op moordenaars die hun straf ontlopen. Een 21-jarige vrouw uit Zweden die haar vader vermoorde door hem in het hart te steken, vergeleek zichzelf tijdens het verhoor met de politie met Dexter.
'Extreem schaars'
Copycatgedrag bestaat dus. Maar hoogleraar aan de Universiteit Leiden Liem benadrukt dat het gaat om een zeldzaam fenomeen. "In de samenleving zien we over het algemeen geen aanwijzingen van copycatgedrag bij moorden." Maar, erkent Liem: "Er zijn voorbeelden waar we het wél hebben gezien. Het gaat dan om enkele situaties."
"We zien wel: hoe gedetailleerder er over bepaalde zaken wordt gerapporteerd in de media, hoe groter de kans is dat dit kan leiden tot een mogelijk copycateffect", zegt de hoogleraar. "En soms zien we dat daders krantenknipsels hebben verzameld, zoals in films. Maar het aantal zaken waarbij dit speelt, zijn extreem schaars."
Het Misdaadbureau
Een wekelijks actueel onderzoeksprogramma naar misdaad in Nederland. Daarbij is misdaad in de regio het vertrekpunt, waar de onderzoeksredactie bredere patronen en trends blootlegt.
Stuur jouw verhaal, tip of vraag naar de redactie van Het Misdaadbureau. Je kunt onze redactie een (audio)-bericht whatsappen via 06 57832894.
Gerelateerd
