Waarom Amsterdam dichterbij New York ligt dan bij Emmen

Voor haar nieuwe boek Een klein land met verre uithoeken reisde ze door Nederland. Van de kop van Noord-Holland tot Zuid-Limburg. Wat ze zag was een leegloop van het platteland, een braindrain van hoogopgeleiden, maar ook letterlijk lege winkelstraten.

Tweedeling

Deze tweedeling is ontstaan door beleid. Van 1945 tot 1980 is er bewust beleid gevoerd om de economie en potentie van Drenthe, Limburg, Zeeland – dat soort gebieden – te stimuleren. Er moest daar een economische dynamiek ontstaan.

Als er in de jaren 80 internationale concurrentie begint te ontstaan, moet Nederland niet alleen binnen het eigen land concurreren, maar ook met de rest van de wereld en de wereldsteden. Daarom wordt besloten om in te zetten op de kansrijke regio’s. Mainports zoals Schiphol en de Rotterdamse haven. "In dat netwerk van global city’s zijn Amsterdam en New York gevoelsmatig sterker met elkaar verbonden dan Amsterdam en Emmen", aldus Milikowski.

Uit een essay in De Groene: "Zo ontstaan er in Nederland twee verschillende werelden: een wereld van steden en dorpen die een rol van betekenis spelen in de belangrijke nationale en internationale netwerken en een wereld van steden en dorpen die daar buiten vallen. De platte polder verandert in een mozaïek van winnaars en verliezers."

In de steek gelaten

Die verliezers in Nederland zijn gebieden en steden als Noord-Groningen, Zuid-Limburg, Heerlen, Zeeland en Emmen. "In veel van die krimpgebieden is een groot gevoel van teleurstelling en in de steek gelaten worden", zegt Milikowski, "en dat is ook terecht."

In deze regio's bestaan veel problemen. Gemeenten krijgen de begroting niet rond, ze moeten slopen, krijgen te maken met leegstand en verpaupering. Milikowski: "Als Nederlander vind ik het onbegrijpelijk dat er praktische problemen zijn in Emmen of Zuid-Limburg, maar dat dit in Den Haag niet gehoord wordt."

Populisme

Wat overblijft is teleurstelling, boosheid, cynisme en een voedingsbodem voor proteststemmers en populisme. Overal ter wereld komt het populisme op onder de verliezers van deze globalisering. Toch kunnen ook zij de problemen niet wegnemen. "Dat is de ellende van populisme. Er wordt van alles gesuggereerd, maar dat kunnen zij ook niet waarmaken."

Niet alleen tussen de succesvolle regio’s en de minder succesvolle gebieden is wrijving ontstaan. Er zijn op dit moment veel groepen in Nederland die het gevoel hebben in de steek gelaten te worden. Milikowski: "We gaan al dertig jaar lang uit van het recht van de sterkste, ieder voor zich." Mensen krijgen het gevoel dat als de een iets krijgt, zij niets krijgen. "Dan krijg je een disbalans in de samenleving."

Volgens haar moet er veel meer gedaan worden aan de sociaal-economische positie van achterstandsgebieden en de mensen die daar wonen.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.