Veel extra psychische klachten onder jongeren: 'Je kunt er je leven lang last van houden'

De nieuwe coronamaatregelen zijn voor niemand leuk maar hebben vooral op jongeren veel effect. Het aantal jongeren met psychische klachten is sinds corona verdubbeld, zegt Elnathan Prinsen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. En daar kunnen zij de rest van hun leven last van hebben.

Individuele verschillen

"Als je op jonge leeftijd psychiatrische klachten hebt gehad, dan is de kans groot dat je die op latere leeftijd ook ontwikkelt", zegt Prinsen. Hij wijst er wel op dat er grote individuele verschillen zijn, 'er zijn ook kinderen die het onwaarschijnlijk goed doen na ernstige problemen'.

Dat zegt ook Wouter Staal, hoogleraar klinische kinder- en jeugdpsychiatrie aan het Radboudumc. "Als je als kind psychische klachten hebt wil dat niet zeggen dat je daar de rest van je leven aan vastzit. Maar van de volwassen met psychische problemen heeft wel driekwart een voorgeschiedenis met jeugdproblematiek."

'Kwetsbare hersenen'

"Tot het 24ste levensjaar zijn de hersenen nog in ontwikkeling", vertelt Elnathan Prinsen. "Daardoor zijn ze het meest kwetsbaar". Dat verklaart volgens hem waarom psychische stoornissen zich vaak al ontwikkelen als mensen nog jong zijn.

En daarom hebben jongeren ook zoveel last van de coronamaatregelen: "Het is lastig om te zeggen welke maatregelen precies de klachten veroorzaken, maar het minder omgaan met leeftijdsgenoten, het ontbreken van dagstructuur en het verliezen van perspectief voor de toekomst hierin een grote rol lijken te spelen."

'Angstklachten of suïcidale gedachten'

Ook hoogleraar Wouter Staal ziet dat jongeren het zwaar hebben met de maatregelen: "We zien een toename van het aantal kinderen dat psychisch kwetsbaar is, met bijvoorbeeld angstklachten of suïcidale gedachten of extreme boosheid. Er zijn steeds meer aanmeldingen bij de psychische hulpverlening."

Ook de acute psychische zorg staat onder druk, vertelt hij. "Er zijn problemen met de toch al krappe roosters, veel personeel valt uit of moet in quarantaine vanwege corona. Daardoor kunnen jongeren met bijvoorbeeld ernstige eetstoornissen, psychoses of depressies nog maar lastig opgevangen kunnen worden."

Tips

Ondanks de moeilijke situatie zijn er wel een aantal maatregelen die mensen zelf kunnen nemen om hun psychische welzijn te beschermen, zegt Elnathan Prinsen. "Het is belangrijk om te praten over hoe je je voelt, dat helpt echt. Blijf ook sociale contacten onderhouden op de manieren dat het kan. En blijf bewegen en sporten, houd je dagstructuur zo goed mogelijk vast."

Volgens Wouter Staal is het verder nog belangrijk om positief tegen jongeren te praten: "Zeg niet dat het straks moeilijk wordt om hun leerachterstanden in te halen, maar benadruk dat dit ook een hele leerzame ervaring is, die inzichten geeft die je misschien wel de rest van je leven kunnen helpen."

Veerkracht

"Mensen zijn over het algemeen veerkrachtig, en kinderen ook", zegt Elnathan Prinsen. Maar hij wil graag een belangrijk punt maken: "Naarmate de lockdowns langer duren en ze vaker komen, neemt de veerkracht af."

"Van een weekje extra schoolsluiting kan je natuurlijk niet hardmaken dat het schade oplevert. Maar de deur staat wel open voor langere lockdowns. En dan moeten we de veerkracht goed in de gaten houden, want die is ontzettend belangrijk."