Waarom verlaten steeds meer mensen de Randstad?

“Mensen hebben verschillende redenen, maar een van de redenen is dat het kwaliteit van leven buiten de Randstad”, vertelt hoogleraar inclusieve plattelandsontwikkeling Bettina Bock in Nieuws en Co. “Je hebt grotere huizen. Je hebt meer groen om je heen, meer rust en meer waar voor je geld. Zeker als je een huis kunt verkopen in de Randstad.”

Corona

Volgens Bock heeft corona ook invloed gehad op het vertrek uit de Randstad. “Voor corona zagen we al dat vijftigplussers vertrokken, af en toe neemt het aantal vijftigplussers toe die buiten de Randstad gaan wonen. Maar met corona en de ervaring van thuiswerken, zie je dat mensen die nog werkzaam zijn zeggen: als ik niet elke dag in Amsterdam hoef te zijn, kan ik ook ergens anders gaan wonen.”

Woningcrisis

“Maar vergeet ook de woningcrisis niet”, zegt Bock. “Zeker mensen die een huis met een tuin willen of een gezin willen beginnen, hebben het ontzettend moeilijk om nog in de Randstad een betaalbare woning te vinden. Buiten de Randstad is dat makkelijker mogelijk.”

Gevolgen leefbaarheid steden

“Op dit moment valt het nog mee. Het zijn relatief kleine aantallen die vertrekken en het beïnvloedt nog niet structureel de samenstelling van de bevolking in de stad. Zou dat doorzetten? Dat steeds meer jonge gezinnen en oudere mensen vertrekken en de trend blijft dat steeds meer jongeren naar de stad toe trekken, dat is nog steeds het geval, dan zou je op den duur steden krijgen waar heel veel jongeren en mensen, die het niet kunnen veroorloven om te verhuizen, wonen.”

“Het verandert het klimaat. Het verandert de interactie. Ik woon zelf in een studentenstad, Wageningen, en doorgaans gaan die later naar bed dan mensen met kleine kinderen om maar iets te noemen. Ze hebben een andere manier van leven en hebben behoefte aan andersoortige diensten dan oudere mensen.”

Gevolgen platteland

“Wat we weten is dat vijftigplussers die naar dorpen trekken vaak heel veel zin hebben om zich in te zetten als vrijwilliger, om bij te dragen aan de leefbaarheid, omdat ze ook die sociale cohesie en gemeenschapskracht aantrekkelijk vonden naast de rust en de ruimte. Jonge gezinnen kunnen een belangrijke rol spelen, omdat ze jonge kinderen meebrengen voor scholen en kinderdagverblijven. En wellicht starten die jonge gezinnen een onderneming.”

Maar er zijn ook negatieve gevolgen. “Wat je ziet is dat iemand uit de Randstad vertrekt, kan zijn of haar huis verkopen doorgaans duur verkopen en voor dat geld iets kopen buiten de Randstad. Dat drijft de prijzen omhoog. Er is buiten de Randstad bijna niets meer te koop, dat betekent voor de mensen die er wonen dat het onbetaalbaar wordt. Dat kan een verdringingseffect hebben. Je ziet ook dat dorpen zich daar zorgen over maken. Er is al een tekort voor eigen jeugd, dat is mogelijk een negatief effect. En met de vijftigplussers die er dan komen, kan er een versterking komen in de veroudering.”

Overheid

“Het mooie is dat er erkenning komt voor de kwaliteit van leven van het platteland, maar het geeft ook aan hoe belangrijk het is om die leefbaarheid in stand te houden en hoe belangrijk het is om te investeren in de voorzieningen. Voor de mensen die er al zijn, maar om het ook aantrekkelijk te maken voor mensen van buitenaf. Denk aan zorg, scholen, mobiliteit, maar ook kwaliteit van wonen.”

“Bij wonen is het belangrijk ervoor te waken dat het verdringingseffect optreed en dat het voor iedereen mooi blijft om te wonen. Dat er dan ook voldoende woonruimte is om te wonen. De regering heeft allerlei plannen om heel veel woningen te bouwen. Mensen in Friesland, Groningen en Drenthe maken zich daar zorgen over. Die zeggen: bouw niet alleen maar voor mensen van buitenaf, bouw ook voor mensen die er al wonen. Bouw voor jongeren en voor ouderen. Zodat de doorstroom weer op gang komt en ook weer ruimte. Maar bouw ook niet alles vol. Houdt die leefbaarheid in stand.”