Hoe kunnen de personeelstekorten in de GGZ worden opgelost?

De vraag naar geestelijke gezondheidszorg stijgt enorm, inmiddels staan 108.000 volwassenen op de wachtlijst. Behandelaars doen er alles aan om de wachtlijsten tóch te beperken. Zo hebben ze nu soms wel driehonderd patiënten onder hun hoede. "We hebben ruim 9.700 mensen te kort. Als je dan bedenkt dat er 97.000 mensen werken bij de GGZ, dan is dat toch wel heel erg veel", zegt Peetoom.

De GGZ is natuurlijk niet de enige sector met grote tekorten. Overal kampen organisaties met een personeelstekort. Maar bij de geestelijke gezondheidszorg zijn de consequenties direct voelbaar. Daarnaast zijn de tekorten niet evenredig. Een oorzaak hiervan zijn de lage lonen. "De lonen lopen achter op bijvoorbeeld onderwijs, wat een vergelijkbare sector zou moeten zijn. (…) Dat er wat moet gebeuren, is helder", stelt Peetoom.

Efficiëntie

Volgens Peetoom kan het werk efficiënter worden ingericht, om toch zoveel mogelijk mensen te helpen. Zorgverleners bij de GGZ besteden 40% van hun tijd aan verantwoording en administratie. "Daar zou AI een goede oplossing voor kunnen bieden. De tijd die je dan overhoudt zou je kunnen besteden aan meer behandelingen. Maar het kan er ook voor zorgen dat de zorgverleners minder overbelast raken."

Gezondheidscentra kunnen ook zorgen voor een verbetering van die efficiëntie. "Veel mentale problemen zijn eigenlijk maatschappelijke problemen die zorg worden op het moment dat mensen geen andere bel meer hebben om aan te trekken. Door mensen op tijd te helpen met lichte zorg, voorkom je dat het zware zorg wordt", zegt ze. Binnen die gezondheidscentra worden dan verkennende gesprekken gevoerd. Als je bijvoorbeeld in de schulden zit, kan de gemeente gelijk aan de slag met schuldhulpverlening. "Helaas raakt de pot met geld voor dit soort centra leeg, maar je wil voorkomen dat mensen op verkeerde wachtlijsten terechtkomen", vertelt Peetoom.

Samenwerking

Maar met geld alleen, zijn we er nog niet. "Ook allerlei immateriële dingen, zoals betere samenwerking tussen huisartsen, psychiaters en gemeenten, zijn van belang", legt Peetoom uit. En ook de samenwerking tussen verschillende ministeries moet beter. "Er zitten nog te veel schotten tussen." Peetoom pleit voor een eerdere signalering van mentale problematiek. "Geef voorlichting op scholen, geef tools om weerbaarder te worden, maar ook om te herkennen wanneer ze écht professionele hulp nodig hebben."

Volgens Peetoom is er een langetermijnvisie nodig. Ze hoopt dat een nieuwe regering dit kan realiseren. Eén coördinerende minister die verantwoordelijk is voor de geestelijke gezondheidszorg zou een oplossing zijn. Maar er moet ook financiering komen die langlopender is en niet elke vier jaar wordt opgeschort. "Word alsjeblieft wat minder kortademig."

Hoewel de GGZ nu enorm onder druk staat, benadrukt Peetoom wel dat het nog altijd een mooi beroep is. "We vinden dit de mooiste sector die er is, omdat je écht verschil maakt voor mensen en er ook zoveel mensen zijn die behoefte hebben aan geestelijke gezondheidszorg. Je krijgt ook de kans om jezelf te ontwikkelen."