Het gaat financieel beter met organisaties in de jeugdzorg, toch blijft het kwetsbaar

Het gaat financieel beter met organisaties in de jeugdzorg. Er is een hogere gemiddelde winst en minder organisaties lijden verlies, concludeert toezichthouder de Jeugdautoriteit. Het is een belangrijke stap naar betere zorg voor kinderen en jongeren.

Annemiek van der Laan, directeur van de Jeugdautoriteit, benadrukt dat financiële stabiliteit een belangrijke randvoorwaarde is om goede zorg te kunnen (blijven) leveren. 

Bij kleine organisaties is de winst over het algemeen hoger dan bij grote. Kleine organisaties verlenen vaker zorg aan huis, waardoor de vaste lasten lager zijn.

Ook maken minder organisaties in de jeugdzorg onder aan de streep verlies. In 2022 was dat zo'n 20 procent, in 2024 11 procent was. Het zijn voor het grootste deel organisaties die incidenteel verlies draaien, en dus niet ieder jaar. De rode cijfers komen bijvoorbeeld doordat meer mensen ziek zijn binnen een organisatie.

Minder rooskleurig

Het financieel betere beeld binnen de jeugdzorg komt deels door hogere tarieven. Met andere woorden: organisaties krijgen voor hun geleverde zorg meer geld, bijvoorbeeld van de gemeente. Daarnaast worden investeringen, bijvoorbeeld in gebouwen, uitgesteld.

Als die investeringen jaar na jaar uitblijven, kan dat als een boemerang terugkomen. Dan kan op de lange termijn de beschikbare zorg juist afnemen. Het is dus de vraag of de sector structureel beter af is, concludeert de toezichthouder. 

"Het feit dat we van instellingen horen dat ze investeringen in innovatie en dergelijke uitstellen kan ook betekenen dat de marges nog wel behoorlijk klein zijn", zegt van der Laan. 

Gesloten jeugdzorg

Speciale aandacht is er voor de gesloten jeugdzorg, waar jongeren die hulp nodig hebben niet zomaar het terrein kunnen verlaten. Die vorm van zorg deed veel jongeren eerder kwaad dan goed en daarom is besloten ermee te stoppen.

"Dan moet je natuurlijk alternatieven hebben, je kan de jeugdigen niet op straat zetten. Die alternatieven vergen ook investeringen, denk aan gezinshuizen of intensieve zorg aan huis", vertelt van der Laan. "Dan heb je toch een marge nodig om te kunnen investeren." De directeur zegt dat er budget is om te kunnen investeren, maar dat het nog vrij weinig is, waardoor het lastig is om goede alternatieven op te bouwen. 

Door de afbouw was in de sector verlies maken een aantal jaren de norm. Door een nieuwe geldinjectie van de overheid in 2024, is de sector gemiddeld weer winstgevend geworden. Of het genoeg is om de afbouw van de gesloten jeugdzorg goed te laten verlopen, is nog afwachten, schrijft de Jeugdautoriteit.

Bezuinigingen

De uitgaven aan jeugdzorg van gemeenten nemen al jaren toe. Zij zijn verantwoordelijk voor het verlenen van goede zorg aan kinderen en jongeren, maar veel gemeenten houden die kosten niet in de hand. De verwachting is dat over drie jaar een recordbedrag van 10 miljard euro per jaar aan jeugdzorg wordt besteed.

Het probleem is dat jongeren met lichtere problemen te vaak gebruikmaken van jeugdzorg, waarschuwde de Jeugdautoriteit een maand geleden. De kosten lopen op en de wachtlijst wordt langer.

Daarbij kwam dat het Rijk lange tijd van plan was om honderden miljoenen te bezuinigen op de jeugdzorg. Daar is dit jaar een streep door gezet, in de hoop de zorg aan jongeren te verbeteren.