De confronterende kunst van Zhang Dali

Met zijn kunst wil Zhang misstanden van zijn land zichtbaar maken en mensen aan het denken zetten. De steigerinstallatie heet Niet kunnen bewegen en staat symbool voor het leed van zijn landgenoten. “China wil veel te snel veranderen. Dit zorgt voor chaos, waardoor mensen geen kant meer op kunnen”, zegt hij.

Die drang van China om te moderniseren stelde de kunstenaar al in de jaren ’90 aan de kaak. In Beijing stak hij hoofden uit in muren van complexen die vernietigd werden. “Al die huizen zijn nu verdwenen. Maar ze hadden veel culturele waarde. Zulke historische gebouwen kunnen toch makkelijk naast moderne bestaan?”

‘Dialogue and Demolition’: door een inmiddels vernietigd gebouw kan een deel van de Verboden Stad gezien worden. Hiermee wil de kunstenaar (links) een contrast laten zien tussen het oude en nieuwe China. Rechts de dochter van Zhang.

Een ode aan de werker

“Wat China vaak vergeet is dat ze zonder de gewone arbeider niet konden moderniseren.” Aan de arbeiders, die in China tot de laagste klasse behoren en in de armste wijken wonen, wil Zhang een gezicht geven. Hij heeft ze naakt vastgelegd in 18 beelden gemaakt van het fijnste marmer, dat normaal gereserveerd is voor helden. “Mensen vinden het raar dat ik zulk duur materiaal gebruik om arbeiders uit te beelden. Maar zij zijn juist belangrijk voor de maatschappij, zonder hen was er geen sprake van het huidige China.”

Het activisme zat er al vroeg bij Zhang in. Hij was op het Plein van de Hemelse Vrede tijdens de bloedige onderdrukking van de studentenopstand in 1989. Later maakte hij beelden van mannen met duiven. “Jongeren weten niet eens meer wat er toen gebeurd is, maar dat is mijn geschiedenis en dat moet in herinnering blijven.”

‘Square’: één van de zeven standbeelden van een man met duiven.

De kunstenaar is kritisch, maar doet dit op een subtiele manier zonder rechtstreeks met zijn vinger naar de overheid te wijzen. In het verleden is Zhang een paar keer opgepakt en verhoord, maar het kwam nooit tot een grote confrontatie. “Ik heb het idee dat je steeds kritischer kan zijn. Vroeger kon er veel minder.”

De kunstwerken van Zhang Dali zelf bekijken? Ze zijn gebundeld in de tentoonstelling Body and Soul, die van 1 juli tot en met 8 oktober te zien is in het museum Beelden aan Zee in Scheveningen. Vrijdag hoor je om 20.00 uur in Bureau Buitenland een reportage van Edwin Koopman en Cindy Huijgen over de tentoonstelling.

‘Permanence’: standbeelden van fijne marmer die de Chinese arbeiders, de laagste klasse, uitbeelden.

‘Art Suicide’: Zijn allereerste kunstwerk, een buste van zichzelf. Het pistool tegen zijn slaap staat voor een hergeboorte: een nieuw leven.