ProRail: problemen treinverkeer kunnen nog dagen duren

Peters rept van 'overmacht', Voppen noemt het goeddeels gestremde treinverkeer "een dieptepunt" in zijn loopbaan. Pas tegen het einde van deze week verwacht de ProRail-baas weer "een enigszins normale dienstregeling".

Ziet er niet best uit

Want op de vraag van 1 op 1-presentator Sven Kockelmann wanneer ProRail weer in staat is het spoornetwerk op te starten, houdt ProRail-bestuursvoorzitter John Voppen een slag om de arm. Voor vandaag en morgen ziet het er niet best uit. Maar de nationale spoorbeheerder doet er alles aan om de wissels en de bovenleidingen sneeuw- en ijsvrij te maken, bezweert Voppen. "Vanmiddag is er overleg. Morgen hopen we een grote stap te zetten en weer intercity's te laten rijden."

Tegelijkertijd deelt hij een disclaimer uit. "Alles hangt af van het weer", legt hij uit. "Als de wind gaat liggen en het stopt met sneeuwen, dan krijgen we de boel snel onder controle."

Min 20 graden

Maar als de weersvoorspellingen van zeer strenge vorst bewaarheid worden aan het einde van deze week, dan kan het treinverkeer ernstige hinder hiervan ondervinden en zelfs weer net als zondag plat komen te liggen. "Als het extreem winterweer aanhoudt, zeg maar min 20 graden, dan heeft dat grote gevolgen voor het spoor. Maar als de kou bij min 15 graden blijft, kunnen we het nog goed aan."

Voppen, sinds december 2019 topman van de nationale spoorbeheerder, waakt dan ook voor te veel optimisme omtrent de hervatting van de dienstregeling van de treinen. "Het is belangrijk geen valse verwachtingen te wekken."

Oefening in nederigheid

Zijn reisadvies is dan ook vooral een oefening in nederigheid: "Kijk voor de komende dagen goed naar de reisplanner. En voor vandaag en vanavond geldt: blijf thuis." Om er snel het volgende geheel op de lockdown toegespitste verkeersadvies aan toe te voegen: "Qua covid geldt: als je niet hoeft te reizen, ga dan niet reizen."

Volgens Voppen is het niet realistisch om de NS en ProRail te vergelijken met trein- en spoorbedrijven uit bijvoorbeeld Zwitserland en Zweden waar de weersomstandigheden veel vaker in een jaar extreem kunnen uitpakken. Al is het alleen maar omdat in laatstgenoemde landen ligt het budget om de rails winter proof te houden vele malen hoger ligt.

Vechten tegen de bierkaai

Maar zelfs met meer mankracht had ProRail het winterse tij niet kunnen keren volgens Voppen. Gisteren stuurde ProRail honderden medewerkers met gasbranders en ijskrabbers op pad, maar het was vechten tegen de bierkaai. Zodra een wissel weer was ontdooid, vroor die in een mum van tijd opnieuw vast. En ook voor vandaag duurt dit euvel voort. Meer kan Voppen er ook niet van maken. "Dat er zo weinig treinen kunnen rijden, dat is echt een dieptepunt."

Overmacht

Volgens Pedro Peters, voorzitter van de branchevereniging OV-NL, is geen enkel OV-bedrijf opgewassen tegen dit extreme winterweer, compleet met sneeuwduinen en felle wind. "Dit zijn precies de dagen van het jaar waar welke vervoerder tegenop ziet. Dit is echt overmacht."

Het nagenoeg stilvallen van het openbaar vervoer als gevolg van het winterweer is al bar en boos genoeg voor de vervoerders zelf. Want door de coronamaatregelen zijn de reizigersaantallen dramatisch gedaald. En al helemaal sinds de strenge lockdown en sinds de invoering van de avondklok. De OV-sector kleurt inmiddels dieprode cijfers.

1,5 miljard extra

Vandaar dat het kabinet afgelopen vrijdag opnieuw extra steun uittrok. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven zegde 370 miljoen euro toe voor het najaar, bovenop de 740 miljoen die al was beloofd tot de zomer. Maar dat is bij lange na niet genoeg, benadrukt OV-NL-voorman Peters in 1 op 1. "Daar moet echt meer bij."

Volgens Peters is er door de coronacrisis minstens 1,5 miljard euro extra op jaarbasis nodig om het OV overeind te houden. "Als je als overheid zegt dat je er minder voor over hebt, dan moet je met de billen bloot en maar aangeven waar je wilt gaan snijden." In dat geval ontstaat er een crisissituatie ten aanzien van de OV-voorzieningen, stelt Peters. “Dan zou 20 tot 30 procent van het OV-aanbod weg kunnen vallen. Daar moet je toch niet aan denken."

Peters pleit dan ook voor een verlenging tot en met het laatste kwartaal van 2021 van de 'beschikbaarheidsvergoeding' om de treinen en streek- en stadsbussen te kunnen laten rijden. "Alleen dan kunnen we deze 'nutsfunctie' in stand houden."

Alles meezitten

Volgens de voorzitter van koepelorganisatie OV-NL duurt het nog wel tot 2022 of zelfs tot 2023 voordat het openbaar vervoer weer op het oude niveau van het aantal reizigers is beland. En dan moet alles meezitten met het onder de duim krijgen van de corona-pandemie en het vaccinatieprogramma, stelt Peters.

"In september zaten we weer op 60 procent van het aantal reizigers. Maar nu tijdens de lockdown, hooguit rond de 20 en 30 procent van de reizigers. En met die avondklok erbij zitten we in de avonduren onder de 10 procent van de reizigers. Het is dan echt niet zo dat dit heel snel gaat aantrekken. Op zijn vroegst verwacht ik pas in december enig herstel."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.